|
जगातील सर्वांत मोठ्या पतंगांपैकी एक
पाली - जगातील सर्वांत मोठ्या पतंगांपैकी एक असलेले "ऍटलास मॉथ' उद्धर (ता. सुधागड) येथे आढळले. तुषार केळकर यांच्या घरासमोरील झाडावर हा पतंग काही काळ विसावला होता.
"ऍटलास मॉथ'चा रंग बदामी- तपकिरी व किंचित लालसर असतो. पंखावर नकाशाप्रमाणे मोठे पांढरे ठिपके असतात, त्यामुळेच त्याला "ऍटलास पतंग' म्हणतात. याच्या पंखांची लांबी साधारणपणे 11 ते 12 इंच (25 सें.मी.) असते. याचे वैशिष्ट्य म्हणजे याला तोंड किंवा पचनसंस्था नसते. सुरवंट अवस्थेतच त्याने भरपूर खाऊन घेतलेले असते. या पतंगाचे आयुष्य जेमतेम पाच ते सात दिवसांचे असल्याने तोंड आणि पचनसंस्थेची गरज भासत नाही. या अल्प कालावधीतच प्रणय करून आपला वारसा (अंडी घालून) मागे ठेवून हे पतंग मरतात.
अशा नैसर्गिक आश्‍चर्याने भरलेला हा जीव प्रामुख्याने दक्षिण- पूर्व आशियात आढळतो. महाराष्ट्रात भीमाशंकर आणि बोरिवली राष्ट्रीय उद्यान; तसेच इतर काही जंगलांमध्ये "ऍटलास मॉथ' सापडतो.
जीवनप्रवास
हा पतंग दालचिनी, लिंबू, जांभूळ, पेरू व लिंबूवर्गीय झाडांवरच आढळतो. तिथेच त्याच्या प्रणय व अंडी घालणे या क्रिया होतात. मादी एका वेळेस 100 ते 200 अंडी घालते. अंडी दहा ते चौदा दिवसांत उबवून त्यातून सुरवंट (अळी) बाहेर येते. हे सुरवंट 35 ते 40 दिवस सतत झाडांची पाने खातच राहतात. त्यानंतर त्यांचे कोशात रूपांतर होते. एकवीस दिवसांनंतर कोशातून पतंग बाहेर येतो. हा पतंग अवघा आठवडाभर जगतो. यादरम्यान प्रणय करून अंडी घालणे हा त्याचा शेवटचा कार्यभाग असतो.
फोटो-सी11915
ऍटलास मॉथ
|
