"ऍप'ली मालिका... कधीही, कोठेही! 

सध्या वेगवेगळ्या वाहिन्यांनी आपापले "ऍप' आणले आहेत. मालिकांचे दिवाणे असलेल्या प्रेक्षकांना त्यामुळे त्यांच्या आवडीच्या मालिका कधीही, कुठेही पहाता येतात; पण त्यामुळे आता चर्चा सुरू झालीय. हा केबलला पर्याय ठरू शकतो, की हे ऍप लॉन्च करून वाहिनीने आपलाच प्राईम टाईमचा प्रेक्षक गमावला आहे? त्याचे उत्तर शोधण्याचा हा प्रयत्न... 

स्मार्टफोन येता घरी, केबलवाला जाईल माघारी... हे शक्‍य आहे? हो अगदी अवश्‍य. दर महिन्याला केबल पॅकेजचे 400 रुपये वसूल करत फिरणाऱ्या केबलवाल्याला आता तुम्ही हमखास बायबाय करू शकता. कारण तुमच्याकडे आहे स्मार्ट फोन. मग हवाय कशाला केबलवाला? तुमच्या स्मार्ट फोनमध्ये तुम्ही स्टार, झी आणि कलर्स समूहाच्या वाहिन्यांची ऍप डाऊनलोड केलीत की झालं... 
खरंतर वाहिन्यांची ऍप येऊन तशी 4 वर्षं होत आलीत; पण आकडेवारी सांगते की गेल्या वर्षीपासूनच ऍप प्रत्यक्ष डाऊनलोड करून पाहणाऱ्यांच्या संख्येत वाढ झालीय. यामध्ये स्टार प्लस, झी टीव्ही आणि कलर्स वाहिनीवरील मालिका ऍपवर पाहणाऱ्यांची संख्या जास्त आहे. खच्चून भरलेल्या लोकलमध्ये, प्लॅटफॉर्मवरच्या वाय-फाय झोनमध्ये किंवा खास उपलब्ध करून दिलेल्या वाय-फाय झोनमध्ये जाऊन मालिका पाहणारे अनेक आहेत. हॉटस्टारसारख्या ऍपमध्ये वाय-फाय झोनमध्ये गेल्यावर मालिकांच्या एपिसोडचे व्हिडीयो डाऊनलोड करून मग ते ऑफलाईन बघता येतात. (युट्यूबवरही ही सोय आधीपासून आहेच) मग हे ऑफलाईन व्हिडीयो आपल्याला 24 तासासाठी सेव्ह करता येतात, हवे तेव्हा पाहता येतात. 
टीव्हीच्या तुलनेत ऍपवर जाहिरातीही कमी असतात. सुरुवातीला तर एखादीच असायची; पण गेल्या वर्षभरात ऑनलाईन प्रेक्षकसंख्या वाढल्यामुळे जाहिरातींचे प्रमाण तीन ते चार झाले आहे. स्टार प्लस आणि कलर्स वाहिनीवर मालिका संध्याकाळी प्राईम टाईम स्लॉटमध्ये प्रसारित झाल्यावर त्या मालिकांचे 2-3 मिनिटांचे टीझर यूट्यूबर टाकण्यात येतात. तिथेच मालिकेचा पूर्ण एपिसोड पाहण्याची लिंक देण्यात येते. झी टीव्ही आणि झी मराठीवरील मालिकांचे मात्र 8 ते 10 मिनिटांच्या एपिसोडचे मिनी रूप यूट्यूबवर टाकण्यात येते. त्याचबरोबर मालिकेतील एखादा बेस्ट सीन 4-5 मिनिटांचा यूट्यूबर टाकण्यात येतो. आणि मग सविस्तर भाग पाहण्यासाठी ऍपची लिंक देण्यात येते. हॉटस्टार, वूट आणि ओ झी या तिन्ही ऍपवर हिंदी, मराठी आणि इतर प्रादेशिक भाषांतील सिनेमे पाहण्याची सुविधा आहे. हे सिनेमे आधी वाहिनीवर प्रसारित करून मग ते काही दिवसानंतर किंवा महिन्यांनंतर ऍपवर दाखवण्यात येतात. त्याचबरोबर काही लोकप्रिय सिनेमा ठराविक रक्कम आकारून तेही या ऍपवर दाखवले जातात. त्यामुळे तीन किंवा दोन तासांचा सिनेमा तुम्ही अधेमध्ये ब्रेक घेत पाहू शकता. 
या सर्व ऍप्समध्ये प्रेक्षकांना आपल्याकडेच खेचण्याची चढाओढ लागली आहे. त्यामुळे काही ऍप्स खास ऍप्सच्या प्रेक्षकांसाठी वेबसिरिज बनवून प्रेक्षकांना आपलेसे करताना दिसतायत. यासाठी विविध वाहिन्यांनी खास ऑनलाईन कॉन्टेन्ट निर्माण करण्यासाठी टीमही बनवली आहे. 
हॉटस्टार ऍपवर मालिका दुसऱ्या दिवशी पाहता येतात; तर ओ झी ऍपवर त्याच दिवशी रात्री तुम्हाला त्या दिवशी प्रसारित झालेल्या मालिका पाहायला मिळतात. हे वेगळेपण म्हणता येईल किंवा याच मुद्दावरून या दोन ऍपमध्ये स्पर्धा होऊ शकते. 
थोडक्‍यात टीआरपीचे वॉर आता छोट्या पडद्यावरून अति छोट्या पडद्यावर आलेय तर! 

ऍपची गर्दीच गर्दी 
स्टार ग्रुपचे हॉटस्टार ऍप, झी ग्रुपचे ओ झी ऍप, कलर्स ग्रुपचे वूट ऍप, सोनी एन्टरटेनमेंटचं सोनी लिव या वाहिन्यांच्या लोकप्रिय ऍपची स्पर्धा टीव्हीएफ (द व्हायरल फीवर) या यूट्यूब चॅनेलच्या ऍपशी आहे. आता तर काही गाजलेली यू'ट्यूबर चॅनेल्स ऍपच्या स्वरूपात दाखल होऊ लागली आहेत; पण टीव्हीएफने त्यांना कडी टक्कर दिली आहे. त्याचबरोबर स्कूपवूप, शुद्ध देसी गाने, बीईंग इंडियनसारखी वेबसाईट बेस मंडळीही एखाद्या गाजलेल्या मुद्द्यावर छोटे छोटे विनोदी, तर कधी गंभीर आशय मांडणारे, तर कधी भारतीय मनाला साद घाललणारे व्हिडीयो बनवून ऑनलाईनविश्‍वात मनोरंजन धमाका करतात. आता तर मालिकाविश्‍वातील राणी एकता कपूर तिचं "अल्ट बालाजी' हे ऍप घेऊन प्रेक्षकांच्या भेटीला आलीय. यावर बालाजीने निर्मिती केलेले सिनेमे आणि खास वेबसिरिज इथे पाहता येतील. त्यामुळे ही स्पर्धा आता अधिक तीव्र होईल. 

फायदा कोणाचा? 
वाहिन्यांची ही ऍप्स हा केबलला पर्याय ठरू शकतो का? की ऍप लॉन्च करून वाहिनीने आपलाच प्राईम टाईमचा प्रेक्षक गमावला आहे, हा मुद्दाच नाही. त्यांचा प्रेक्षक त्यांच्याकडे राहणारच आहे. टीव्हीवर की स्मार्ट फोनवर हाच मुद्दा आहे! वेगवेगळ्या माध्यमाला वेगवेगळी प्रेक्षक संख्या लाभलीय हा मुद्दा त्यातून अधोरेखित होतोय. यामध्ये फायदा आहे तो वाहिनी आणि प्रेक्षक अशा दोघांचाही! 

काय बरं, काय उत्तम? 
स्टार ग्रुपने पहिल्यांदा ऍपविश्‍वात पाऊल टाकून हॉटस्टार हे ऍप लॉन्च केलं. हे ऍप सगळ्या ऍपमध्ये वरचढ ठरलं आहे. या ऍपवर व्हिडीयो पाहताना बफर होत नाही; पण ओ झी ऍपवर व्हिडीयो सुरू झाल्यावर सुरुवातीला एक मिनीटभर व्हिडीयो नीट दिसत नाही. ब्लरसारखं दिसतं आणि मध्येच एखादी जाहिरात आल्यावर पुन्हा व्हिडीयो सुरू होताना ब्लर दिसतं आणि मग नीट दिसू लागतं. त्यामुळे ऑनलाईन प्रेक्षकांना ओ झी ऍप तितकंसं पसंत नाही. याविषयी ते व्हिडीओखाली कमेंटही वारंवार करत असतात. वूट ऍप ठीकठाक आहे; पण आपल्या आवडत्या मालिकेचे व्हिडीयो पाहणं तसं त्रासदायकच आहे. या ऍपवर सर्च करणं जरा कंटाळवाणं वाटतं. हॉटस्टारचं दिसणं आणि त्यांनी दिलेल्या सुविधा पाहता त्यांचे ऍप या साऱ्यांच्या तुलनेत सध्या तरी उजवे वाटतेय.