बिनचूक सात-बारा नोंदीसाठी पुढे या

पुणे: सातबारामध्ये अचूक संगणकीकृत अधिकार अभिलेखांसाठी तलाठी, मंडळ अधिकारी व महसूल अधिकाऱ्यांकडून चावडी वाचन मोहीम हाती घेण्यात आली आहे. ई-प्रणाली व ई-चावडी प्रणालीची अंमलबजावणी यशस्वी होण्यासाठी हे पाऊल उचलण्यात आले आहे. तीन टप्प्यांतील या मोहिमेनंतरही सातबारामध्ये त्रुटी आढळून आल्यास संबंधित अधिकारी कर्मचाऱ्यावर जबाबदारी निश्चित करून शिस्तभंगाची कारवाई करण्यात येणार आहे.

राज्यात केंद्र पुरस्कृत डिजिटल इंडिया लॅंड रेकॉर्ड मॉडर्नायझेशन प्रोग्राम कार्यान्वित केला आहे. त्याअंतर्गत पुण्याच्या राष्ट्रीय सूचना विज्ञान केंद्राने ई-फेरफार आज्ञावली विकसित केली आहे. ई-फेरफार आज्ञावलीची प्रत्यक्ष अंमलबजावणी यशस्वी करण्यासाठी स्टेट डाटा सेंटर या ठिकाणी स्थापित केलेल्या अधिकार अभिलेखांचा अद्ययावत डाटा हा मूळ हस्तलिखित अभिलेखांशी तंतोतंत जुळणे आवश्‍यक आहे. हा डाटा तंतोतंत जुळविण्यासाठी 7 मे 2016च्या परिपत्रकानुसार ‘एडिट मॉड्यूल’ देण्यात आले आहे. त्याचा वापर करून राज्यातील एकूण गा.न.नं. सातबारापैकी 80 टक्‍के सातबारा ‘एडिट’ करून अथवा ‘एडिट’ केल्याशिवाय कन्फर्म करण्यात आले आहेत; परंतु कन्फर्म केलेल्या सातबाराच्या तपासणीत काही ठिकाणी संगणकीकृत अधिकार अभिलेख हस्तलिखित अधिकार अभिलेखाशी तंतोतंत न जुळविता कन्फर्म केल्याचे निदर्शनास आले आहे.

भविष्यात ई-फेरफार आज्ञावलीच्या यशस्वी अंमलबजावणीत अडसर ठरणार आहे. त्यामुळे डाटा सेंटरवर स्थापित डाटा हा बिनचूक असावा, यासाठी सर्व गावातील अधिकार अभिलेख पुनर्लिखित केले आहेत. महाराष्ट्र  जमीन महसूल अधिकार अभिलेख नोंदवह्या (तयार करणे सुस्थितीत ठेवणे) नियम १९७१ मधील नियम 6 व 7 प्रमाणे सातबारा व आठ अ तयार करण्यासाठी 1 मेपासून राज्य शासनाने ‘चावडी वाचन’ मोहीम हाती घेतले आहे.

चावडी वाचन मोहीमा अंतर्गत राज्यातील संबंधीत महसूल यंत्रणेला सातबाराची सर्व्हे नंबर योग्य प्रकारे लिहिला आहे की नाही, यापासून अचूक संगणकीकृत सातबारा व आठ अ च्या अभिप्रायापर्यंत तब्बल 24 मुद्यांवर तपासणी करावी लागणार आहे.

या तपासणीत सातबारावर भूधारणा पद्धती निवडली आहे का, संगणकीकृत गाव नमुना नंबर 1 (क), व हस्तलिखित गाव नमुना नंबर १ (क) जुळतो का, खातेदाराची संख्या, खातेप्रकार, शेती व बिगर शेती क्षेत्राचे आठ अ स्वतंत्र व बरोबर आहेत का, शेती क्षेत्राचा आकार सातबारावर लिहिला आहे का, बंद असलेल्या सातबाराची यादी बरोबर आहे का, खातेदाराच्या नावासमोर त्याचा फेरफार क्रमांक आहे का, सातबारावरील सर्व जुने फेरफार क्रमांक संगणकीकरणात घेतले आहेत का, नवीन खाते तयार केले; परंतु सातबारावर त्याचा अंमल घेतला नाही, अशी सर्व खाती नष्ट केली आहेत का, इतर हक्‍कात कोणत्याही नोंदी दुबार नाहीत ना, अथवा वगळलेले नाहीत ना आदी प्रमुख 24 मुद्यांची खातरजमा करावी लागणार आहे. हे सर्व केल्यानंतर सातबारा तपासणी करणाऱ्या अधिकारी कर्मचाऱ्यांना केलेल्या खातरजमेचे प्रमाणपत्र सादर करावे लागेल. तलाठी, मंडळ अधिकारी नायब तहसीलदार व तहसीलदार यांच्या संयुक्‍त खातरजमेचे पत्रही जिल्हाधिकाऱ्यांना सादर करावे लागणार आहे.

असे आहेत चावडी वाचन मोहिमेचे तीन टप्पे-

पहिला टप्पा
पहिल्या टप्प्यात 15 मे पर्यंत खातेदारांनी महा ई सेवा केंद्र, आपले सरकार पोर्टल, जिल्हा व तालुका ''सेतू'' या ठिकाणावरून सातबारा प्राप्त करून त्यासंबंधीचे आक्षेप तलाठी, तहसीलदार यांच्याकडे नोंदवावेत. प्राप्त आक्षेपाची स्वतंत्र नोंदवही तयार ठेवून त्यावर विहीत कालावधीत कार्यवाही पूर्ण करावी. संगणकीकृत अधिकार अभिलेखांची तलाठ्यांनी ऑनलाइन तपासणी, एडीटचे काम पूर्ण झालेल्या गावांची तपासणी, आवश्‍यक तेथे दुरुस्त्या, त्यानंतर खातेदारांनी आपल्या सातबाराची htps://mahabhulekh.maharashtra.gov.in  या संकेतस्थळावरून करणे अपेक्षीत आहे.

दुसरा टप्पा
16 मे ते 15 जून दरम्यानच्या या टप्प्यात ऑनलाइन तपासणी पूर्ण झालेल्या सातबाराच्या पीडीएफ जनरेट करून दोन प्रतित प्रिंट काढत प्रतिची तपासणी, आढळलेल्या चुका हिरव्या शाईने दुरुस्त करणे, त्यानंतर सातबारा व आठ अ चावडी वाचणासाठी ठेवण्याकरिता तारीख व वेळ निश्‍चित करून दवंडी देणे, चावडीवाचनावेळी दुसरी प्रिंट खातेदारांना तपासणीसाठी देणे, त्यांच्याकडून चुका लाल शाईने नोंदवून घेणे, खातेदारांचे आक्षेप प्राप्त करून त्याची नोंदवहीत नोंद घेणे अपेक्षीत आहे.

तिसरा टप्पा
16 जून ते 15 जुलै दरम्यानच्या या टप्प्यात चावडी वाचन पूर्ण झाल्यानंतर प्राप्त आक्षेप, स्वाक्षरी केलेली प्रत याची रूजूवात घेणे, सुचविलेल्या दुरुस्त्या हस्तलिखितशी जुळतात का नाही याची खातरजमा करणे.