अकोला कृषी विद्यापीठात ड्रोनद्वारे फवारणीचा प्रयोग

अकोला : ड्रोनद्वारे फवारणीचा राज्यातील पहिला प्रयोग डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठाच्या प्रक्षेत्रावर करण्यात आला. कृषी विद्यापीठ, पडगीलवार समूह अंतर्गत पॅडसन्स इंडस्ट्री त्यासोबतच टाटा कल्सन्टंसी सर्व्हिसेस व हैदराबाद येथील काही खासगी कंपन्यांचे सहकार्य याकामी घेण्यात आले. 

विदेशात हजारो एकरांवरील क्षेत्रावर कीटकनाशक फवारणीसाठी खास विमानांचा उपयोग होतो. महाराष्ट्रासह भारतातील अनेक राज्यात जमीनधारणा कमी असल्याने विमानाने फवारणीला मर्यादा आहेत. त्यामुळे पाठीवरील पंपाच्या माध्यमातून मजुराद्वारे फवारणी केली जाते. नजीकच्या काळात फवारणीदरम्यान सुरक्षाविषयक साधणांकडे दुर्लक्ष केल्याने राज्यात ५५ शेतकरी, शेतमजुरांच्या मृत्यूच्या घटना घडल्या. या पार्श्‍वभूमीवर ड्रोनद्वारे फवारणीचा पर्याय पुढे येऊ लागला आहे.

राज्यात या संकल्पनेवर काम करण्यासाठी अकोल्यातील पॅडसन्स इंडस्ट्रीजकडून पुढाकार घेण्यात आला. कंपनीचे संचालक श्रीकांत पडगीलवार, अमित  पडगीलवार यांनी त्या संदर्भाने कृषी विद्यापीठाचे कुलगुरू डॉ. विलास भाले यांच्याशी चर्चा केली. त्यांना ही संकल्पना पटल्यानंतर हे तंत्रज्ञान विदर्भासह राज्याला देण्याकरिताच्या कराराचा मसुदा तयार करण्यात आला आहे. लवकरच हा करार पूर्णत्वास येईल.

कपाशीवर केली फवारणी

अकोला कृषी विद्यापीठाच्या बाभूळगाव प्रक्षेत्रावरील बिटी कापूस लागवड प्रक्षेत्रावर गुरुवारी ड्रोनद्वारे फवारणीचा पहिला प्रयोग करण्यात आला. कुलगुरू डॉ. विलास भाले, पॅडसन्स इंडस्ट्रीजचे श्रीकांत पडगीलवार, अमित पडगीलवार, टाटा कन्सल्टन्सीचे राजेश उरकुडे, ड्रोन उत्पादक हैदराबाद येथील थॉनोस कंपनीचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी प्रदीप पलेल्ली, सहसंचालक प्रत्युक्ष ऍकेप्टी, एजीएस कन्सल्टिंग सर्व्हिसेसचे संचालक विनोद कुमार यांची या वेळी उपस्थिती होती.

अशी होते फवारणी

सहा पात्याच्या ड्रोनचा वापर याकामी करण्यात आला. त्यापूर्वी जीपीएसद्वारे ज्या भागात फवारणी करायची आहे; ते क्षेत्र प्रोग्रामिंग करण्यात आले. पाच लिटर क्षमतेची पाणी वाहून नेणारी टाकी या ड्रोनला बसविण्यात आली होती. ऑटोमायझर नोझलद्वारे फवारणी करण्यात आली. नोझलमधून तीन ते पाच मीटर रुंद परिसरावर फवारणी होते. त्याकरिता पिकापासून १ ते २ फुटांपर्यंत ड्रोन उडविले पाहिजे, असे ड्रोन उत्पादक प्रदीप पलेल्ली यांनी सांगितले. पाच लिटर क्षमतेच्या फवारणी ड्रोनची किंमत चार लाख, १० लिटरची पाच लाख तर १५ लिटर क्षमतेच्या ड्रोनची किंमत ७ लाख रुपये आहे.