सकाळ डिजिटल टीम
कॅस्टेल ही स्पेनमधील कॅटालोनियामधील एक प्राचीन परंपरा आहे, जिथे लोकांच्या टीम बहु-स्तरीय मानवी मनोरे बनवतात, जे बहुतेकदा लक्षणीय उंचीवर पोहोचतात.
ही परंपरा पाहताना महाराष्ट्रातील दहीहंडीचा संदर्भ आपसूकच आठवतो. दोन्ही संस्कृतींमध्ये मानवी मनोऱ्यांचं विशेष महत्त्व आहे.
कॅस्टेल ही कॅटलोनियामधील १८व्या शतकापासून सुरू असलेली मानवी मनोरे बांधण्याची परंपरा आहे. ती आजही उत्सवांत मोठ्या उत्साहात जपली जाते.
कॅस्टेलमध्ये सामूहिक समन्वय, विश्वास आणि शिस्त यांचे दर्शन होते. एकत्र येऊन एखादं अद्भुत निर्माण करणे हे याचे प्रमुख वैशिष्ट्य आहे.
मनोऱ्याच्या टोकावर चढणारे लहान मूल ‘एन्शानेटा’ असते. ते वर पोहोचून चार बोटं दाखवते, कॅटलोनियाच्या झेंड्याचे प्रतीक!
कॅस्टेल बांधताना शारीरिक क्षमतेसोबतच मानसिक संतुलन आणि शांतता आवश्यक असते. हे एक प्रकारचे कला-कौशल्य आहे.
पूर्वी फक्त पुरुष सहभागी होत असत, पण आता स्त्रियाही कॅस्टेलर म्हणून भाग घेतात – हे सामाजिक समतेचं प्रतीक ठरतं.
२०१० मध्ये युनेस्कोने कॅस्टेलला "मानवतेच्या अमूर्त सांस्कृतिक वारशाचा" दर्जा दिला, ही जागतिक पातळीवर मान्यता आहे.
कॅस्टेलरचा गणवेश, पांढरी पँट, रंगीत शर्ट आणि काळा कंबरपट्टा, केवळ सौंदर्य नव्हे तर सुरक्षिततेसाठीही महत्त्वाचा असतो.
मनोऱ्याची उभारणी जितकी कौशल्यपूर्ण असते, तितकीच त्याची सुरक्षित उतराईही महत्त्वाची. यशस्वी कॅस्टेल यात दोन्ही असतात.