Vrushal Karmarkar
तुम्हाला ८ मार्च बद्दल माहिती असेलच. या दिवशी जग महिला दिन साजरा करते. हा दिवस महिलांसाठी खूप खास आहे.
मात्र तुम्हाला हा दिवस साजरा करण्याचे कारण, इतिहास आणि या वर्षीची थीम माहिती आहे का?
ही गोष्ट १९७५ सालची आहे. आंतरराष्ट्रीय महिला वर्ष साजरे करताना, संयुक्त राष्ट्रांनी (UN) पहिल्यांदाच आंतरराष्ट्रीय महिला दिन साजरा केला.
दोन वर्षांनंतर, १९७७ मध्ये, संयुक्त राष्ट्रांच्या महासभेने सर्व सदस्य देशांना बोलावले आणि ८ मार्च हा दिवस महिला हक्क दिन म्हणून घोषित केला.
त्याचा इतिहास बराच जुना आहे. २८ फेब्रुवारी १९०९ रोजी अमेरिकन सोशलिस्ट पार्टीने पहिल्यांदा महिला दिन साजरा केला. अहवालांनुसार, आंतरराष्ट्रीय महिला दिनाचा जन्म २० व्या शतकात अमेरिका आणि युरोपमधील कामगार चळवळी दरम्यान झाला.
या दिवसाला अनेक वर्षांनी मान्यता मिळाली. आंदोलनादरम्यान, महिलांनी त्यांच्या कामाच्या वेळेवर मर्यादा घालण्याची मागणी केली.
रशियामध्ये, पहिल्या महायुद्धाच्या निषेधार्थ महिलांनी हा दिवस साजरा केला. या दिवशी महिलांनी पुरुष आणि महिलांच्या हक्कांमधील फरकाविरुद्ध आवाज उठवला.
१९०९ नंतर, फेब्रुवारीच्या शेवटच्या रविवारी महिला दिन साजरा करण्यास सुरुवात झाली. १९१० मध्ये, सोशलिस्ट इंटरनॅशनलच्या कोपनहेगन परिषदेत, त्याला आंतरराष्ट्रीय दर्जा देण्यात आला.
त्याचा उद्देश महिलांना मतदानाचा अधिकार देणे हा होता. १९१७ मध्ये, रशियातील महिलांनी ऐतिहासिक संप पुकारला. ज्यामुळे झारने सत्ता सोडली आणि महिलांना मतदानाचा अधिकार मिळाला.
त्यावेळी रशियामध्ये ज्युलियन कॅलेंडर वापरात होते. तर जगातील इतर देशांमध्ये ग्रेगोरियन कॅलेंडर पाळले जाते. या दोन्ही कॅलेंडरच्या तारखांमध्ये खूप फरक होता.
ज्युलियन कॅलेंडरनुसार, फेब्रुवारी १९१७ चा शेवटचा रविवार २३ फेब्रुवारी होता आणि ग्रेगोरियन कॅलेंडरमध्ये ही तारीख ८ मार्च होती. अशाप्रकारे, ८ मार्च हा दिवस आंतरराष्ट्रीय महिला दिन म्हणून साजरा केला जाऊ लागला.
आंतरराष्ट्रीय दिनाची थीम पहिल्यांदा १९९६ मध्ये निश्चित करण्यात आली होती. तेव्हापासून दरवर्षी एक खास थीम ठेवली जाते. २०२४ मध्ये आंतरराष्ट्रीय महिला दिनाची थीम 'प्रेरणा समावेश' होती.
यावेळी २०२५ मध्ये, आंतरराष्ट्रीय महिला दिनाची थीम 'अ‍ॅक्सिलरेट अॅक्शन' आहे. महिलांसाठी समानता वाढवण्यावर लक्ष केंद्रित करणे ही ही थीम आहे.