Disabled Persons Day 2022: दिव्यांगत्वाला आव्हान देऊन यशस्वी होणाऱ्या चार चौघींची गोष्ट!

दरवर्षी 3 डिसेंबर रोजी जगभरात जागतिक अपंग दिन साजरा केला जातो. संयुक्त राष्ट्रसंघातर्फे सन 1992 पासून  जागतिक (अपंग) दिव्यांग दिन जाहीर करण्यात आला. तेव्हापासून 3 डिसेंबर रोजी संपूर्ण जगभरात जागतिक दिव्यांग दिन म्हणून साजरा केला जातो. या दिनाच्या निमित्ताने दिव्यांग व्यक्तींबाबत सर्वसामान्य जनतेत  जनजागृती निर्माण व्हावी, जेणेकरून दिव्यांगांच्या सर्वांगीण विकासासाठी याची मदत होईल. समाजातील प्रत्येक घटकांनी दिव्यांगांच्या प्रति, सहानुभूती न दाखवता त्यांना संधी देऊन त्यांचा आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी प्रेरित करणे आवश्यक आहे. 

शारीरिक, सामाजिक आव्हाने समोर असली तरी आपले कार्यच, आपले महत्त्व समाजासमोर आणते. त्यासाठी गरज आहे ती जिद्दीची. अशाच जिद्दीतून अपंगत्व असूनही कविता भोंडवे सरपंचपदाचा कार्यभार सक्षमपणे सांभाळत आहेत. स्वतःच्या अपंगत्वावर मात करुन, जिद्दीने हवे ते करू शकते, याचे उदाहरण म्हणजे या दिव्य पराक्रम करणाऱ्या महिला. आज जागतिक अपंग दिनाच्या पार्श्वभूमीवर अशा काही महिलांना भेटूयात ज्यांनी

अरुणिमा सिन्हा

2011 मधील सर्वात वाईट घटना म्हणजे भारतातील माजी राष्ट्रीय स्तरावरील व्हॉलीबॉल खेळाडू अरुणिमा सिन्हाला अपंगत्व आले. काही चोरांनी तिची चेन हिसकावण्याचा प्रयत्न केला. तिने नकार दिल्यावर त्या दरोडेखोरांनी तिला चालत्या ट्रेनमधून ढकलून दिले आणि ती जाणाऱ्या ट्रेनची धडक बसली आणि ती गंभीर जखमी झाली. तेव्हा तिला तिचा पाय गमवावा लागला. ही ती वेळ होती जेव्हा सर्वजण तिला असहाय्य समजत होते.

लोकांनी तिची दया यावी असे तिला वाटत नव्हते. मग तिने सकारात्मक दृष्टीकोन स्वीकारला. खोट्या पायालाच तिने ताकद बनवले. तिने आयुष्यात स्वतःला सिद्ध करण्यासाठी काहीतरी करायचे ठरवले. अरुणिमा सिन्हा माउंट एव्हरेस्टवर चढणारी जगातील पहिली महिला ठरली.

सुधा चंद्रन

सुधा चंद्रन एक प्रसिद्ध भारतीय टीव्ही, चित्रपट कलाकार आणि भरतनाट्यम नृत्यांगना आहेत. वयाच्या तिसऱ्या वर्षापासून त्यांनी अभिनयाला सुरुवात केली होती. डान्स ही त्याची आवड होती. पण बस अपघातात त्याच्या गुडघ्याला दुखापत झाली. त्यामुळे संसर्ग पसरू नये म्हणून त्याचा पाय कापावा लागला. त्यांची नृत्य करण्याची स्वप्ने तूटली होतीत. पण, त्यांनी आशा सोडली नाही. निश्चित आणि कठोर परिश्रमाने तिने आपला पहिला डान्स परफॉर्मन्स फक्त एका पायावर दिला होता.

त्यांच्या या धाडसाबद्दल टीव्ही आणि वर्तमानपत्रात बातम्या येऊ लागल्या. त्यांच्या धाडसाचे सगळीकडेच कौतुक झाले. त्यानंतर त्यांना चित्रपटांच्या ऑफर्स येऊ लागल्या. त्याला अनेक पुरस्कार मिळाले. सध्या त्या भारतीय टेलिव्हिजन आणि चित्रपट उद्योगातील एक प्रसिद्ध व्यक्तीमत्व आहे.

साधना ढांड

लहानपणापासून हाडांच्या असाध्य आजाराने बळी पडलेल्या साधना धांड या अशाच एक अवलिया कलाकार आहेत. ज्यांनी 12 हजारांहून अधिक लोकांना चित्रकला आणि फोटोग्राफीचे प्रशिक्षण दिले आहे. ते सामान्य व्यक्तीपेक्षा वेगळे दिसतात. आजारपणामुळे साधनाची शारीरिक वाढ थांबली. त्यामूळे त्यांची उंची 3 फूट, 3 इंच आहे.

साधना सांगते की माझ्या लहानपणी मला कोणी मित्र नव्हते. कारण मी एक सामान्य मुलगी नव्हते. त्यामूळे तिच्याशी कोणी मैत्रीही करायला तयार नव्हते. त्यांची ऐकण्याची क्षमताही कमी होती. साधना यांचे आयुष्य बेरंग होते.पण त्यांना चित्राशी खेळायला आवडायचे. कागदावर रंगांच्या रेषा पसरवण्यात ती अनेक तास घालवायची. हळूहळू चित्रकला आणि छायाचित्रणात त्यांची ओढ वाढत गेली. अनेक अडचणी आल्या. पण आज त्या एक यशस्वी चित्रकार आणि फोटोग्राफर आहेत.

मालती कृष्णमूर्ति होला

बंगलोर भारतातील मालती कृष्णमूर्ती होला ही एक आंतरराष्ट्रीय पॅरा-अॅथलीट आहे. जिला जन्माच्या पहिल्याच वर्षात उच्च तापाने अर्धांगवायू झाला होता. सुमारे 2 वर्षे विजेचे झटके देऊन त्यांना बरे करण्याचा प्रयत्न केला गेला. त्यामुळे वरच्या भागात बदल झाला, परंतु खालच्या भागात कोणताही बदल झाला नाही आणि कंबरेच्या खाली शरीर कमकुवत राहिले. असे असूनही महाविद्यालयात तिने विविध खेळांमध्ये भाग घ्यायला सुरुवात केली आणि आज पॅरा-ऑलिम्पिकसह विविध आंतरराष्ट्रीय स्पर्धांमध्ये भाग घेतला आहे.

डेन्मार्क येथे १९८९ च्या वर्ल्ड मास्टर्स गेम्समध्ये त्याने २०० मीटर, शॉटपुट, डिस्कस आणि भालाफेकीत सुवर्णपदक जिंकले. 300 हून अधिक सुवर्णपदके जिंकल्याबद्दल त्यांना पद्मश्री आणि अर्जुन पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे. यासोबतच ग्रामीण भारतातील दिव्यांग मुलांना मदत करण्यासाठी त्या माथूर फाउंडेशनही चालवतात.

मानसी जोशी

मानसी जोशीने 2018 थायलंड पॅरा-बॅडमिंटन आंतरराष्ट्रीय आणि आशियाई पॅरा गेम्स 2018 मध्ये महिला एकेरी SL3 प्रकारात कांस्यपदक जिंकले. स्पोर्ट्स प्रोस्थेसिस मिळाल्यानंतरची ही त्याची पहिलीच स्पर्धा होती. मोटारसायकल अपघातानंतर उपचार करण्यात उशीर झाला आणि त्यामूळे तीचा एक पाय कापावा लागला. मी हे सर्वात मोठे आव्हान हे समाजते की, हे दुःखदायक आहे की अनेक लोक अजूनही पॅरा-अॅथलीट्सना कमी मानतात. आमच्या सारख्या लोकांनी नॅशनल इंटरनॅशनल स्तरावर केलेल्या कामगिरीमुळे गोष्टी खूप बदलल्या आहेत, असे मानसी म्हणते.

मानसी जोशीने 2018 थायलंड पॅरा-बॅडमिंटन आंतरराष्ट्रीय आणि आशियाई पॅरा गेम्स 2018 मध्ये महिला एकेरी SL3 प्रकारात कांस्यपदक जिंकले. स्पोर्ट्स प्रोस्थेसिस मिळाल्यानंतरची ही त्याची पहिलीच स्पर्धा होती. मोटारसायकल अपघातानंतर उपचार करण्यात उशीर झाला आणि त्यामूळे तीचा एक पाय कापावा लागला. मी हे सर्वात मोठे आव्हान हे समाजते की, हे दुःखदायक आहे की अनेक लोक अजूनही पॅरा-अॅथलीट्सना कमी मानतात. आमच्या सारख्या लोकांनी नॅशनल इंटरनॅशनल स्तरावर केलेल्या कामगिरीमुळे गोष्टी खूप बदलल्या आहेत, असे मानसी म्हणते.

शिवांगी अग्रवाल

ही दिल्ली क्विअर प्राइड २०१८ आयोजन समितीच्या सदस्यांपैकी एक आहे. तिने सांगितले की 10 वर्षात प्रथमच हे स्टेज व्हीलचेअर वापरकर्त्यांसाठी कसे उपलब्ध झाले. तरीही, अजूनही अनेक सुधारणा करायच्या आहेत, तरीही प्राइड “अधिक समावेशक होण्यासाठी सतत काम करत आहे, शिवांगी म्हणते. ती एक कॉमेडियन आणि लैंगिक हक्क कार्यकर्त्या आहे जी तिच्या विनोदाद्वारे अपंग महिलांना तोंड देणारे अनेक पक्षपात आणि भेदभाव संबोधित करते.