मुंबईतल्या दोन संशोधकांनी माथेरानच्या जंगलात यासाठी तब्बल 8 वर्षे घालविली. त्यांच्या या संशोधनाची दखल एका आंतरराष्ट्रीय जर्नलने देखील घेतली. बॉम्बे नॅचरल हिस्ट्री सोसायटीतील संशोधक मंदार सावंत, सोमय्या महाविद्यालयातील सागर सारंग या द्वयींनी 2011 ते 2019 या काळात माथेरानमधील फुलपाखरांचा अभ्यास केला.
फुलपाखरे बघण्यासाठी आता 'कलर कोड'; माथेरानमधील फुलपाखरांच्या 140 जातींवर मुंबईच्या तरुणांचे संशोधन
मुंबई : फुलपाखरं केवळ फुलांवरच जगतात असं नाही बरं का, तर चिखलातून अन्न शोधणं ही त्यांना जमतं ही नवी माहिती आता समोर आली आहे. मुंबईतल्या दोन तरुण संशोधकांनी यावर संशोधन करून ही नवीन महत्वाचाही माहिती समोर आणली. इतकेच नाही तर विविध रंग, छटा, आकार असलेली फुलपाखरं बघण्यासाठी आता कोणता ऋतू निवडावा यासाठी एक 'कलर कोड' संशोधन ही त्याांनी केलंय.
गणेशोत्सवासाठी मुंबईतून गावी जाणाऱ्या चाकरमान्यांसाठी 'ही' आनंदाची बातमी, नक्की वाचा
मुंबईतल्या दोन संशोधकांनी माथेरानच्या जंगलात यासाठी तब्बल 8 वर्षे घालविली. त्यांच्या या संशोधनाची दखल एका आंतरराष्ट्रीय जर्नलने देखील घेतली. बॉम्बे नॅचरल हिस्ट्री सोसायटीतील संशोधक मंदार सावंत, सोमय्या महाविद्यालयातील सागर सारंग या द्वयींनी 2011 ते 2019 या काळात माथेरानमधील फुलपाखरांचा अभ्यास केला. येथे नेमकी कोणती फुलपाखरं आढळतात, याविषयी ठोस शास्त्रीय अभ्यास झालेला नव्हता. 1894 मध्ये ब्रिटिश निसर्गप्रेमी बेथम याने थोडा अभ्यास केला, पण तो त्रोटक होता. मंदार आणि सागरने माथेरानच्या घाटमाथ्यावरील 6 भाग तसेच रस्ता आणि रेल्वे मार्ग अभ्यासासाठी निवडले. त्यात त्यांना रंजक गोष्टी आढळल्या. निखिल मोडक याने संशोधन मांडणीला मदत केली.
मुंबईकर, जाणून घ्या तुमच्या शहरातील कोरोनाची परिस्थिती
आतापर्यंतच्या समजुतीनुसार फुलपाखरे फुलांवरच आढळतात, मात्र ते चिखल, मृत प्राणी- पक्षी, सडलेली फळे, पक्ष्यांची-माणसांची विष्ठा यावरही जगतात. फुलपाखरे सामान्यतः वनस्पती, गवत यावर अंडी घालतात. तसेच चिखल म्हणजे दलदलीच्या प्रदेशात त्यांचे प्रमाण जास्त असते. माथेरान हे त्यांच्यासाठी अधिवासाचे एक महत्वाचे ठिकाण आहे. त्यामुळेच येथे तब्बल 140 प्रकारची फुलपाखरं आढळली. फुलपाखरं ठराविक ऋतूनुसार आढळतात. तसेच ते ठराविक ऋतूत विशिष्ट कार्य करतात. हे टिपण्यासाठी या संशोधकांनी कलर कोड तयार केला. फुलपाखरांसाठी असा कलर कोड करणारे ते पहिलेच संशोधक आहेत. त्यासाठी त्यांनी 15 रंग वापरले. तुम्ही माथेरानला फिरायला गेल्यावर या कलर कोडचा वापर करून कोणती फुलपाखरं बघायला मिळतील, याचा अंदाज येऊ शकतो.
या अभ्यासात त्यांना काही अति दुर्मिळ फुलपाखरं आढळली. एरवी मुंबई आढळणारी ऑरेंज टेल्ड आवलेट, ऑरेंज आवलेट किंवा डबल ब्रँडेड क्रो अशी फुलपाखरं दृष्टीस पडली. डबल ब्रँडेड क्रो हे फुलपाखरू तर 8 वर्षात केवळ एकदाच आढळले. यावरून माथेरांमधील निसर्ग संपदा वैशिष्ट्यपूर्ण असल्याचे सिद्ध होते, असे मंदारचे म्हणणे आहे.
Photo Feature : फुलपाखरांच्या विश्वात....
चिखलही फुलपाखरांसाठी महत्वाचा
फुलपाखरं चिखलात बसून काय करत असतील असा प्रश्न तुम्हाला नक्कीच पडला असेल. चिखलातून ते अन्नद्रव्ये तर शोषतातच मात्र, मिलनाच्यावेळी मादीला ते एक भेटही देतात, ती या चिखलातूनच. त्यामुळे दलदल किंवा चिखल फुलपाखरांसाठी किती महत्वाचा आहे हे समजते.
लॉकडाऊनमुळे विणकामगार उपाशी; उत्सवच बंद असल्याने दोऱ्या विकणार कुणाला?
पर्यटकांसाठी माथेरान आवडीचे ठिकाण आहे. पण हेच पर्यटक फुलपाखरांसाठी अडथळा ठरत आहेत. पर्यटकांनी फेकलेल्या कचऱ्यामुळे त्यांच्या अधिवासाला धोका निर्माण झाला आहे. यावर गांभीर्याने विचार करण्याची गरज आहे.
- मंदार सावंत, संशोधक, बीएनएचएस, मुंबई.
---
संपादन : ऋषिराज तायडे
हडपसर - जीवनात येणाऱ्या संकटांना दोन हात करायची तयारी नसलेले अनेकदा हतबल होतात. पण, अपघातात दोन्ही हातांचे पंजे गेल्यानंतरही न खचता तो जिद्दीने भाजी विकतोय व कुटुंबाचा चरितार्थ चालवतोय. नागेश इरन्ना किन्नूर असे या ३८ वर्षांच्या तरुणाचे नाव आहे. त्याचा जीवनाकडे पाहण्य
जुन्नर - ऐतिहासिक नाणेघाटात फिरायला येणाऱ्यांसाठी वनविभागाने सुमारे तीस लाख रुपयांच्या निधीतून जंगल कॅम्प हाउस उभारले आहे. येथे पर्यटकांना निसर्गाचा आनंद लुटण्यासाठी तंबूत राहण्याची सोय उपलब्ध झाली आहे. तसेच, या माध्यमातून परिसरातील तरुणांना रोजगार उपलब्ध होणार असून,
उत्तूर : गव्यांच्या उपद्रवाने बेलेवाडी हूबळगी येथील शेतकरी हैराण झाले आहेत. भावेश्‍वरी मंदिर परिसरातील सुमारे पंचवीस एकर क्षेत्रात गव्यांनी अक्षरश: धुडघुस घातला आहे. चांगली उगवण झालेली पिके गव्यांकडून फस्त होवू लागली आहेत. गव्यांना हुसकाण्यासाठी शेतक
बॉलिवूड अभिनेत्री श्रद्धा कपूरचा आज वाढदिवस. अनेक सुपरडुपर हिट चित्रपटांद्वारे आपल्या अभिनयाने सिनेरसिकांच्या हृदयावर आपल्या सौंदर्याने मोहिनी घातलेली श्रद्धा आज तिचा ३३ वा वाढदिवस साजरा करत आहे.
पुणे - पर्यटकांच्या आकर्षणाचे केंद्रबिंदू असलेल्या शनिवारवाड्यालगत सध्या कचरा साचला आहे. त्यात मल-मुत्राचीही भर पडत असल्यामुळे परिसरात दुर्गंधी पसरली आहे. शहरात सध्या ‘स्वच्छ पुणे’ अभियान सुरू असताना शनिवारवाड्याकडे मात्र प्रशासनाचे दुर्लक्ष होत आहे. पदपथ आणि भिंतीलग
पुणे - महापालिकेच्या स्थायी समितीने मांडलेला अर्थसंकल्प अवास्तववादी आहे. केवळ शहराचा मध्यवर्ती भाग डोळ्यांसमोर ठेवून तयार केल्याने उपनगरांवर व समाविष्ट गावांवर अन्याय करण्यात आला आहे, अशा शब्दांत विरोधी पक्षांच्या नगरसेवकांनी अर्थसंकल्पावर टीका केली. तर, हा अर्थसंकल
ओरोस (सिंधुदुर्ग) : महात्मा जोतीराव फुले शेतकरी कर्जमाफी योजना 2019 अंतर्गत जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांच्या खात्यावर पैसे जमा होण्यास सुरुवात झाली आहे. आतापर्यंत जिल्ह्यातील 224 शेतकऱ्यांच्या खात्यात 66 लाख 57 हजार 968 रूपये जमा झाले असल्याची माहिती जिल्ह
नागपूर : शहरात चोरट्यांचा सुळसुळाट झाला असून आता चोरट्यांनी मोर्चा लग्न समारंभ, लॉन, सभागृहाकडे वळविला आहे. नववधूच्या पैशाची पाकिटे, गिफ्ट, महिलांच्या पर्स किंवा गळ्यातील दागिन्यांवर चोरटे हात साफ करीत आहेत. महिला चोरट्यांचीही टोळी सक्रिय झाली असून
नागपूर : ऑटोमध्ये प्रवासी महिलांना बसवून प्रवासादरम्यान ओकारी आल्याचा बनाव करून प्रवासी महिलांच्या अंगावरील दागिने चोरणाऱ्या महिलांच्या "ऑटोगॅंग'ला जरीपटका पोलिसांनी अटक केली. एका प्रवाशाला लुटत असतानाच ही टोळी पोलिसांच्या हाती लागली. रंजिता उर
शेंबा (जि. बुलडाणा) : राज्य सरकारच्या वतीने महात्मा ज्योतिबा फुले कर्जमुक्ती योजना घोषित करण्यात आली आहे. या योजनेअंतर्गत आजपर्यंत दोन याद्या जाहीर करण्यात आल्या असून, जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना कर्जमुक्तीसाठी एक विशिष्ट क्रमांक प्राप्त करून देण्यात येत
कोल्हापूर : कोल्हापुरातून गोव्याचे अंतर तब्बल 40 किलोमीटरने कमी करणारा सोनवडे ते शिवडाव घाट रस्त्याला अर्थसंकल्पात
4 कोटी 20 लाखांची अपेक्षा आहे. हा निधी मंजुर होताच बहुचर्चित सोनवडे घाटाचे काम एप्रिलमध्ये सुरू होऊ शकते. तब्बल 1100 मीटर जंगल ह
जलंब (जि. बुलडाणा) : वर्गात गोंधळ घातला म्‍हणून शिक्षकांनी विद्यार्थ्याला जबर शिक्षा दिली. यामध्ये विद्यार्थ्याची प्रकृती बिघडल्‍याची घटना शेगाव तालुक्‍यातील पहुरजिरा येथील जि. प. केंद्रीय उच्च प्राथमिक शाळेमध्ये घडली. याबाबत विद्यार्थ्यांच्‍या वडिला
बॉलिवूड अभिनेत्री परिणीती चोप्रा काही दिवसांपूर्वी एक हॉट लुकमुळे चर्चेत होती..तिचे हे फोटो सोशल मीडियावर चांगलेच व्हायरल झाले होते..
औरंगाबाद : पर्यटन, उद्योग आणि व्यवसायाच्या दृष्टीने औरंगाबाद हे महत्त्वाचे शहर असून, विमानसेवा मोठ्या प्रमाणात सुरू झालेल्या आहेत. आता औरंगाबाद ते मनमाड रेल्वे मार्गावरील विद्युतीकरणाचे काम पूर्ण झाल्यानंतर नवीन शहरांशी जोडणाऱ्या रेल्वे आणल्या जातील.
पिंपरी : पाठलाग करून दोन तरुणींचा विनयभंग केल्याप्रकरणी तरुणावर गुन्हा दाखल केला आहे. ही घटना शनिवारी (ता. 29) सकाळी साडेसात ते दुपारी पावणेबाराच्या सुमारास सांगवी येथे घडली. याप्रकरणी 21 वर्षीय तरुणीने फिर्याद दिली.
कऱ्हाड ः वाघ व बिबट्याचे आवडते खाद्य असलेल्या भेकर व सांबराचे सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्पात पुनर्वसन करण्याच्या योजनेला गती मिळणार आहे. त्यामुळे दोन वर्षांपासून रखडलेल्या पुणे येथील राजीव गांधी झुलॉजिकल पार्कमधील भेकर व सांबरांचे सह्याद्री व्याघ्र प्रक
रत्नागिरी : उमेद अंतर्गत जेएसए कंपनीने एअरलाईन्समधील पदांसाठी प्रशिक्षण घेतले. त्यानंतर तुम्हाला नोकरी देऊ, अशीही हमी दिली. प्रत्यक्षात उमेदवारांना प्रशिक्षणावेळी वाईट अनुभवाला सामोरे जावे लागले. प्रशिक्षण पूर्ण केल्यानंतरही त्या उमेदवारांना मॉलमध्ये
कोल्हापूर : खासदार संभाजीराजे छत्रपती यांनी केंद्र शासनाच्या संसद आदर्श योजने अंतर्गत दुस-या टप्प्यात जाखले हे गाव दत्तक घेतले आहे. लोकसहभागातून केलेल्या जलसंधारणाच्या कामाची उत्स्फूर्तता पाहून हे गाव दत्तक घेतले. अकरा कोटी 25 लाखांचा रूपयां विकास आर
नाशिक : सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठातर्फे 2020-21 या वर्षासाठी पदवी व पदव्युत्तर पदवी अभ्यासक्रमांच्या शुल्क रचनेत बदल करण्यात आला आहे. साधार णत: वीस टक्‍यांपासून तर काही अभ्यासक्रमांचे शुल्क दुपटीहून अधिक झालेले असल्याने विद्यार्थी, पालकांना प्र
