पर्यटकांना जीवदान देणाऱ्यांचे नेटवर्क

सह्याद्रीच्या पर्वतरांगांमध्ये मिळतेय मदत; ५०० गिर्यारोहकांचे जाळे
पुणे - सह्याद्रीच्या पर्वतरांगांमध्ये ट्रेकिंग करण्यासाठी साहस लागतेच, पण शेकडो फूट खोल दऱ्यांमध्ये अडकलेल्यांना सुखरूप बाहेर काढणे हे त्याहून कौशल्याचे काम आहे. ट्रेकिंगला गेल्यानंतर निष्काळजीपणा, हुल्लडबाजी व अपुऱ्या माहितीमुळे अपघात होऊन पर्यटक दरीत कोसळतात, जंगलात रस्ता चुकतात. अशांना सुखरूप बाहेर काढून त्यांचे जीव वाचविण्यासाठी राज्यात ३० गिर्यारोहक संस्था आणि ५०० गिर्यारोहक निःस्वार्थपणे सेवा करत आहेत. त्यांनी गेल्या पाच वर्षात १ हजार जणांना जीवनदान दिले आहे. 

‘महाराष्ट्र माऊंटेनियर्स रेस्क्‍यू कॉर्डिनेशन सेंटर’ (एमएमआरसीसी) या नावाने पुणे, सातारा, कोल्हापूर, मुंबई, नाशिक, कोकण या भागांतील गिर्यारोहण करणाऱ्या संस्था, किल्ल्यांच्या परिसरातील ग्रामस्थ यांना एकत्र करून संघटन उभे केले आहे. जंगलात, किल्ल्यांवर फिरायला गेल्यानंतर त्या भागाची व्यवस्थित माहिती नसतानाही नको ते धाडस केल्याने अनेक अपघात घडतात. काही वेळा दरीमध्ये पर्यटक अडकतात. वेळीच मदत न मिळाल्याने अनेकांना प्राण गमवावे लागतात. 

अपघात झाल्यानंतर ‘गोल्डन अवर’मध्ये मदत मिळावी यासाठी ‘एमएमआरसीसी’ ही संस्था स्थापन केली. इगतपुरी, महाबळेश्‍वर, अंबोली घाट अशा कोणत्याही ठिकाणी अपघात घडल्यास संस्थेच्या माध्यमातून मदत पोचविण्यात येते.

पूर्वी महाबळेश्‍वर, अंबोली, लोणावळा यांसह इतर भागांत दुर्घटना घडली की पुण्यातील गिर्यारोहक बचावासाठी जात. यात खूप वेळ वाया जात होता. ही गैरसोय टाळण्यासाठी ‘एमएमआरसीसी’ संघटना स्थापन केली. मदतीसाठी मोबाईल क्रमांक उपलब्ध करून दिला. त्यावर फोन आला की जवळच्या गिर्यारोहकांना कळविले जाते. ते कोणत्याही मोबदल्याची अपेक्षा न करता स्वतःचा जीव धोक्‍यात घालून दोरखंडाच्या साह्याने दरीत उतरून पर्यटकांना बाहेर काढतात. गेल्या पाच वर्षांत सुमारे १ हजार जखमींना तर १५० मृतदेह दरीतून बाहेर काढले आहेत.
- उमेश झिरपे, संचालक, ‘एमएमआरसीसी’