प्रयागराज ऐतिहासिक ठिकाणांची जाणून घ्‍या वेगळी कथा

तीन नद्यांच्या संगमावर, प्रयागराज हे एक अतिशय आश्चर्यकारक स्थान आहे. प्रयागराजचे आध्यात्मिक महत्त्व जितके मोठे असेल तितके ऐतिहासिक दृष्टिकोनातून ते महत्वाचे आहे. मोगल राजवटीत अकबरला प्रयागचे महत्त्व कळले आणि नदीच्या संगमावर एक किल्ला असलेले अलाहाबाद, आता प्रयागराज म्हणून ओळखले जाणारे एक महत्वाचे शहर त्यांनी बांधले. प्रयागराजचा स्वतःचा समृद्ध इतिहास आहे. १८५७ च्या बंडालानंतर, इंग्रजांनी वायव्य प्रांतांची राजधानी अलाहाबाद येथे हलविली, जिथे ते पुढील वीस वर्षे राहिले. पायनियर, भारतातील सर्वात प्रसिद्ध इंग्रजी दैनिकांपैकी एक, अलाहाबादमध्ये देखील प्रकाशित झाले. समृद्ध इतिहासाचा परिणाम म्हणून, प्रयागराजकडे बऱ्याच मोगल आणि ब्रिटीश स्मारके आहेत जी इथल्या इतिहासामधून पुन्हा एकदा तुम्हाला दिसतील.

खुसरो बाग

लुकरगंजमध्ये वसलेले, खुसरो बाग हे प्रयागराजमधील सर्वात लोकप्रिय पर्यटनस्थळांपैकी एक आहे आणि त्यास एक विशिष्ट ऐतिहासिक महत्त्व आहे. खुसरो बागच्या सीमेची भिंत मोगल आर्किटेक्चरची जबरदस्त आकर्षक अवशेष म्हणू शकते. त्यात जहांगीर घराण्याचे तीन वाळूचे कबर आहेत. त्याची पत्नी शाह बेगम, त्याचा मुलगा खुसरो मिर्झा आणि त्याची मुलगी सुलतान निथार बेगम. त्या जागेच्या बऱ्याच डिझाइनचे श्रेय अजजा रजा यांना दिले जाते, जो जहांगीरच्या दरबारातील कलाकार होता. खुसरो बागच्या समाधीस्थळावर, पेरूची झाडे आणि गुलाबांच्या विस्तृत बागेत कोरीव काम व शिलालेख दिसतात.

अलाहाबाद संग्रहालय

प्रसिद्ध चंद्रशेखर आझाद पार्क मध्ये स्थित, अलाहाबाद संग्रहालय हे भारतातील राष्ट्रीय स्तरावरील संग्रहालये आहे. कला, इतिहास, पुरातत्व, आर्किटेक्चर, पर्यावरण आणि साहित्याशी संबंधित कलाकृतींचे अप्रतिम प्रदर्शन करून हे भारताच्या इतिहास, संस्कृती, वारसा आणि स्वातंत्र्य चळवळीची झलक देते. अलाहाबाद संग्रहालयाची मुख्य आकर्षणे म्हणजे रॉक शिल्पकला, राजस्थानमधील लघु चित्रकला, कौशांबीचा टेराकोटा, बंगाल स्कूल ऑफ आर्ट मधील साहित्यिक व कलाकृती. हडप्पा संस्कृतीच्या ऐतिहासिक युगापासून सुरुवात, मध्ययुगीन कलाकृती, गुप्त कालखंड आणि खजुराहोपासूनचे कोरीव काम, ब्रिटिशांविरूद्ध भारताचे स्वातंत्र्य संग्रामपर्यंत अलाहाबाद संग्रहालय नक्कीच भारतीय इतिहासाचा खजिना आहे. अलाहाबाद संग्रहालय ग्रीन प्रोजेक्टसाठी एक गॅलरी देखील आहे जिथे आपण सध्याचे आणि मागील पर्यावरण जीवन डिजिटल स्वरूपात पाहू शकता.

चंद्रशेखर आझाद पार्क

मूळचा ब्रिटीश वसाहतीच्या काळात अल्फ्रेड पार्क म्हणून ओळखला जात असे. पण आज लोक त्याला चंद्रशेखर आझाद पार्क किंवा कंपनी गार्डन म्हणून संबोधतात. प्रयागराज येथील जॉर्ज टाउनमध्ये आहे. प्रिन्स अल्फ्रेडच्या शहरात येण्याचे महत्त्वपूर्ण चिन्ह म्हणून या उद्यानाची स्थापना १८७० मध्ये झाली होती. परंतु नंतर या उद्यानात चंद्रशेखर आझाद शहीद झाल्यानंतर या उद्यानाचे नाव बदलून चंद्रशेखर आझाद पार्क असे करण्यात आले. हे सर्वात मोठे स्थानिक उद्यान आहे आणि १३३ एकरांवर पसरलेले आहे, जेथे आपण जॉगिंगपासून पिकनिकवर जाऊ शकता. स्ट्रीट ऑफ पार्क मधील पार्क हाऊसमध्ये जॉर्ज व्ही आणि व्हिक्टोरियाच्या मोठ्या मूर्ती आहेत. चंद्रशेखर आझाद यांचे कॉल्ट रिव्हॉल्व्हर अलाहाबाद संग्रहालयात प्रदर्शनासाठी ठेवण्यात आले असून त्यांच्या सन्मानार्थ येथे स्मारकही आहे.

अलाहाबाद सार्वजनिक वाचनालय

हे ग्रंथालय संपूर्ण राज्यात सर्वात मोठे आहे. अलाहाबाद पब्लिक लायब्ररीमध्ये १ लाख २५ हजार पेक्षा जास्त पुस्तके, अनेक अरबी हस्तलिखिते आणि अनेक शतके जुनी प्रकाशने आणि वर्तमानपत्रे यांचा उत्कृष्ट संग्रह आहे. तर, तुम्हाला जर वाचायला आवडेल आणि पुस्तके खूप आवड असतील तर प्रयागराजमधील या लायब्ररीत एकदा तरी भेट द्या. अलाहाबाद पब्लिक लायब्ररीची स्थापना १८६४ मध्ये झाली आणि तेव्हापासून ते ऑटोडिडेक्ट्ससाठी ज्ञानाचा एक प्रमुख स्त्रोत आहे.