Sandip Kapde
छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या वेशभूषेबाबत इतिहासातील विविध चित्रे महत्त्वपूर्ण माहिती प्रदान करतात.
ब्रिटिश म्युझियममधील १७०७ च्या चित्रात काळी दाढी, मिशा आणि कानावर लांब झुलपे स्पष्टपणे दिसतात.
या चित्रात शिवरायांनी सोनेरी पगडी परिधान केली असून, हिरेजडीत शिरपेच आणि काळा तुरा मिरवले आहेत.
अंगावर पांढरा लेंगा, फुलांचा अंगरखा आणि खांद्यावर जांभळा रेशमी शेला होता.
प्रिन्स ऑफ वेल्स म्युझियममधील चित्र ब्रिटिश म्युझियममधील चित्राशी बरेच साम्य दर्शवते.
ऑर्मच्या चित्रांत मिशांची ठेवण, शिरपेच, तुरा आणि अंगरखा थोडा वेगळा आहे.
या चित्रात मोत्याचा कंठा आणि छातीवरील कंठमणी दिसतात.
शिवरायांच्या हातात तलवार, कमरेत कट्यार आणि पट्टा होता.
शिवभारतकार परमानंद यांनी शिवरायांच्या पेहरावाचे वर्णन कवच, शिरखाण आणि तलवार अशा तपशिलांमध्ये केले आहे.
परमानंद यांच्या वर्णनात रत्नजडीत अलंकार आणि तेजस्वी घोड्याचे उल्लेख आहेत.
चित्रगुप्ताच्या बखरीत शिवरायांच्या डोक्यावर जिरेटोप, अंगावर बखर आणि झगा असल्याचे म्हटले आहे.
कानांत मोत्यांची आकर्षक कुंडले, गळ्यांत जडवांची देखणी पदके आणि शोभिवंत भरजरी मंदील यांचाही उल्लेख आहे.
चित्रगुप्ताच्या वर्णनात कमरेला बांधलेला पटका, बुट्टेदार सुरवार आणि कपाळावर आडवे लावलेले केशरी गंध यांचा उल्लेख आहे.
शिवरायांच्या पोशाखात नेहमीच भरजरी वस्त्रांचा आणि अलंकारांचा समावेश असे.
शिवरायांचे प्रत्येक पोशाख त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाचा तेजस्वी भाग बनले होते. महाराष्ट्र साहित्य परिषदेच्या शिवकाल ग्रंथात ही माहिती दिली आहे.