Saisimran Ghashi
शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक ६ जून १६७४ रोजी रायगड किल्ल्यावर झाला. हा राज्याभिषेक एक प्रकारे स्वराज्य संकल्पनेची विधिवत घोषणा होती.
काशीचे पंडित गागाभट्ट हे या सोहळ्यासाठी खास बोलावले गेले होते. त्यांनी शास्त्रशुद्ध वैदिक विधीनुसार शिवाजी महाराजांचा ऋत्विज होऊन राज्याभिषेक केला.
या सोहळ्यासाठी देशभरातून साधू-संत, राजे, सरदार, विदेशी पाहुणे असे सुमारे ५००० लोक आमंत्रित करण्यात आले होते.
या सोहळ्याला ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीचे प्रतिनिधी हेनरी ऑक्झेंडन (Henry Oxenden) देखील उपस्थित होते.
या राज्याभिषेकातच प्रथमच 'छत्रपती' ही उपाधी शिवाजी महाराजांना देण्यात आली. ही उपाधी स्वराज्य संरक्षक आणि सार्वभौम शासक या अर्थाने वापरण्यात आली.
शिवाजी महाराजांसाठी रायगड किल्ल्यावर ३२ मण सोन्याचा खास सिंहासन तयार करण्यात आले होते.
पहिल्या अभिषेकानंतर काही ब्राह्मणांनी शिवाजी महाराजांच्या अभिषेकावर प्रश्न उपस्थित केल्यामुळे त्यांनी एक वर्षानंतर दुसरा राज्याभिषेक केला
हा राज्याभिषेक केवळ राजकीय नव्हे, तर एक सांस्कृतिक पुनर्जागरणाचा क्षण होता. यामुळे मराठी जनतेला आपली स्वतंत्र ओळख, अभिमान आणि सत्तेचा अधिकार मिळाला.