गुलाब जामुनचा शोध कोणी आणि कसा लावला?

गुलाब जामुन

गुलाब जामुन हा पदार्थ आपल्याकडे अनेकदा सणवार किंवा आनंदाच्या क्षणी बनवला जातो. याच गुलाब जामुनचा शोध कोणी आणि कसा लावला जाणून घ्या.

मुघल साम्राज्य

गुलाब जामुनचा शोध कोणी एका व्यक्तीने लावला, असा निश्चित पुरावा नाही, पण या पदार्थाचा विकास मध्ययुगीन काळात मुघल साम्राज्यामध्ये झाला. हा पदार्थ पर्शियन आणि मध्यपूर्वेकडील खाद्यसंस्कृतीच्या प्रभावातून भारतीय उपखंडात आला.

उत्पत्तीचा काळ

गुलाब जामुनची उत्पत्ती मध्ययुगीन काळात भारतीय उपखंडात झाली. या मिठाईचे मूळ इराणमधील (पर्शियन) किंवा अरबी 'लुक्मत अल-कादी' (Luqmat al-Qadi) या गोड तळलेल्या पिठाच्या गोळ्यांमध्ये (Fried fritters) मानले जाते.

मुघलांचे आगमन

मुघलांच्या आगमनानंतर त्यांनी त्यांच्या स्वयंपाकाच्या परंपरा भारतात आणल्या, ज्यामुळे स्थानिक पाककृतींमध्ये बदल झाले. मूळ पर्शियन पाककृतीत मैदा वापरला जात असे, पण भारतीय स्वयंपाक्यांनी (खुसफूस) त्याऐवजी खोया (दूध आटवून बनवलेले घन पदार्थ) वापरण्यास सुरुवात केली.

पाकाचा संदर्भ

'गुलाब' हा शब्द पर्शियन भाषेतून आला आहे ('गुल' म्हणजे फूल आणि 'आब' म्हणजे पाणी), जो गुलाबपाण्याच्या पाकाचा संदर्भ देतो. 'जामुन' हे नाव या मिठाईच्या जांभळासारख्या (Syzygium jambolanum) आकारावरून आणि रंगामुळे पडले.

निर्मितीचे श्रेय

हा पदार्थ थेट कोणी एका व्यक्तीने बनवला याबद्दल कोणताही ठोस पुरावा नाही, परंतु काही लोककथा सम्राट शाहजहानच्या खास पर्शियन आचाऱ्याकडे (Khansama) याचे श्रेय देतात.

घटक बदल

कालांतराने, या पदार्थाच्या पाककृतीत केशर आणि वेलची यांसारखे स्थानिक घटक पाकात मिसळले गेले, ज्यामुळे त्याची चव अधिक समृद्ध झाली.

आधुनिक रूप

खोया वापरून त्याला साखरेच्या पाकात भिजवून गरम किंवा थंड सर्व्ह करण्याची पद्धत मुघल राजवटीत विकसित झाली आणि हेच त्याचे आजचे स्वरूप आहे.

विविधता

पश्चिम बंगालमध्ये या मिठाईचा 'पंतुआ' (Pantua) नावाचा एक प्रकार लोकप्रिय आहे.

डायटमध्ये खिचडीचा समावेश का आवश्यक आहे?