Yashwant Kshirsagar
हिमालयात आढळणारी कॉर्डिसेप्स नावाच्या दुर्मिळ बुरशीचे आरोग्यास खूप फायदे आहेत.
हिमालयीन व्हायग्रा औषधी वनस्पतीला यारसागुंबा हे नाव एका किड्यावरून देण्यात आले आहे. या नावाचा एक किडा नेपाळमध्ये आढळतो. हा तपकिरी रंगाचा कीटक सुमारे २ इंच लांब असतो.
यारसागुंबा अळी हिवाळ्यात नेपाळमध्ये वाढणाऱ्या काही विशिष्ट वनस्पतींवर, वनस्पतींमधून बाहेर पडणाऱ्या रसासह प्रजनन करते. या किडीचे आयुष्य सुमारे सहा महिने असल्याचे म्हटले जाते.
मध्य प्रदेशातील काही भागात हिमालयीन व्हायग्राचा वापर औषधी वनस्पती म्हणून देखील केला जातो. ही औषधी वनस्पती शरीरातील रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यास देखील उपयुक्त आहे. असे म्हटले जाते की ते श्वसन आणि मूत्रपिंडाच्या आजारांवर औषध म्हणून देखील वापरले जाते.
त्यात जैविकदृष्ट्या सक्रिय रेणू असतात. ज्यांना कॉर्डिसेपिन म्हणतात. ज्यामुळे ते विषाणूंशी संबंधित आजार आणि कर्करोगाच्या उपचारांमध्ये वापरले जाते. त्याचे अनेक फायदे देशी उपायांमध्येही सांगितले आहेत.
थकवा दूर करण्यासाठी आणि लैंगिक शक्ती वाढवण्यासाठी याचा वापर बऱ्याच काळापासून केला जात आहे. म्हणूनच त्याला हिमालयातील व्हायग्रा असेही म्हणतात.
कॉर्डीसेप्स बुरशीवर केलेल्या अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की ते शरीरातील जळजळ कमी करण्यास मदत करते. संशोधनाने त्याच्या दाहक-विरोधी गुणधर्मांची पुष्टी देखील केली आहे. पारंपारिक चिनी औषधांचा बराच काळ भाग असल्याने, तेथे ते सोन्यापेक्षा अधिक मौल्यवान मानले जाते.
आंतरराष्ट्रीय बाजारात एक किलो कॉर्डीसेप्स बुरशीची किंमत ६५ लाख रुपये आहे.
जर ते दररोज घेतले तर त्याचे प्रमाण ३ ते ६ ग्रॅमपेक्षा जास्त नसावे. यासाठी डॉक्टरचा सल्ला घ्या.
भारतात हिमालयीन व्हायग्रा या औषधी वनस्पतीवर बंदी आहे. २००१ पर्यंत नेपाळमध्येही त्यावर बंदी होती. २००१ नंतर नेपाळ सरकारने त्यावरची बंदी उठवली.