Sandip Kapde
पुण्यातील मुख्य ठिकाण म्हणजे स्वारगेट, स्वारगेट जस ट्रफिकसाठी गाजलेलं आहे तसच या नावाला इतिहास देखील मोठा आहे
स्वारगेट नावाला मोठा इतिहास आहे, शिवकालीन काळात देखील स्वारगेटला महत्त्व होते.
पुण्यातील लाल महालात छत्रपती शिवाजी महाराजांचे बालपण गेले. पुण्याच्या जवळील मावळात त्यांना अनेक सवंगडी भेटले.
छत्रपती शिवाजी महाराजांनी रायगडावर पहिली राजधानी स्थापन केली. यामुळे आदिलशाही, मुघल असे गनीम सावध झाले होते.
आदिलशहाने स्वराज्यावर हल्ला केला, मात्र अफझलखानाची अवस्था पाहून त्याला घाम फुटला
1660 साली शाहिस्तेखान मोठ्या आत्मविश्वासाने महाराष्ट्रात घुसला. त्याने चाकण कल्याण, सासवड इंदापूर जिंकले.
मात्र मराठ्यांना हरवणे शक्य नव्हते. हे खानाला माहित होत. त्याने पुणे जिंकून घेतले नंतर शिवरायांच्या लालमहालात मुक्काम ठोकला.
महाराजांना याचा प्रचंड राग आला होता मात्र त्यंना संयमाने शाहिस्तेखानाचा सामना केला.
शाहिस्तेखान दोन वर्ष पुण्यात ठाण मांडून बसला होता. यावेळी पुण्याला छावणीचे स्वरूप प्राप्त झाले होते. अनेक चौक्या उभारण्यात आल्या होत्या.
एक मुख्य चौकी म्हणजे आताच्या स्वारगेटला होती. इथ कायम घोडे, टांगे, गस्त असायची. एका लग्नाच्या मिरवणुकीच निमित्त करून खुद्द शिवाजी महाराज पुण्यात शिरले होते.
६ एप्रिल १६६३ च्या पहिल्या प्रहरात काळोख साधून महाराज व मावळे महालात शिरले. यावेळी शाहिस्तेखानाचा मुलगा मारला गेला. तर शाहिस्तेखान जखमी झाला.
शिवाजी महाराज अतिशय चपळपणे मुघल सैन्य सावध होण्याच्या आत सिंहगडाच्या दिशेने गेले. तसेच मुघल सैनिकांना फसवण्यासाठी कात्रजच्या घाटात बैलाच्या शिंगावर मशाली बांधल्या. हा प्रकाश पाहून मुघल कात्रजकडे गेले आणि फसले.
आतापर्यंत ज्यांनी पुण्यावर राज्य केले आहे त्यांनी पहिली चौकी स्वारगेट इथ उभारली. तिथे ओळख पटवून मगच पुण्यात प्रवेश मिळत होता.
ही महत्वपूर्ण ठिकाणे इंग्रजांच्या काळातही तशीच राहिली. इंग्रज काळातील कोतवाली बंद होऊन पोलीस खाते तयार झाले. नाके किंवा चौकी असे न राहता त्याचे नाव ‘गेट’ असे झाले.
म्हणून घोडेस्वार तैनात असलेले नाक्याचे ठिकाण पुढे “स्वारगेट” असे ओळखले जाऊ लागले. आजतागायत ते नाव तसेच राहिले आहे.
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.