उलट्या दिशेने उडणारा एकमेव पक्षी तुम्ही पाहिलात का?

पक्षाचे वैशिष्ट्ये

हा जगातील एकमेव पक्षी आहे जो उलट्या दिशेने उडतो. या पक्षाचे नाव आणि वैशिष्ट्ये काय आहेत जाणून घ्या.

सॉकेट सांधा

हमिंगबर्डच्या खांद्याच्या ठिकाणी एक विशिष्ट प्रकारचा सांधा (Ball and Socket Joint) असतो. यामुळे त्याला इतर पक्ष्यांच्या तुलनेत आपले पंख १८० अंशांपर्यंत कोणत्याही दिशेने फिरवता येतात.

हेलिकॉप्टरसारखी गती

तो आपले पंख पुढे-मागे न करता, एका आठ (Figure-8) च्या आकारात (Infinity symbol ∞) फिरवतो. यामुळे तो हेलिकॉप्टरप्रमाणे हवेत स्थिर राहू शकतो किंवा मागे उडू शकतो.

पंखांचा वेग

हमिंगबर्ड एका सेकंदात ५० ते ८० वेळा (प्रजातीनुसार २०० वेळांपर्यंत) आपले पंख फडफडवतो. हा वेग त्याला हवेत पुरेसा "लिफ्ट" (Lift) निर्माण करण्यास मदत करतो.

हलके शरीर

हमिंगबर्डचे शरीर अत्यंत लहान आणि हलके (केवळ २ ते २० ग्रॅम) असते, ज्यामुळे त्याच्या पंखांच्या जलद गतीवर नियंत्रण ठेवणे सोपे होते.

ऊर्जेची गरज

इतक्या वेगाने पंख फडफडवण्यासाठी त्याला प्रचंड ऊर्जेची गरज असते, म्हणूनच त्याचा चयापचय दर (Metabolic Rate) जगातील कोणत्याही उष्ण-रक्ताच्या प्राण्यांपेक्षा जास्त असतो.

दिशा बदल

पंखांच्या या लवचिकतेमुळे तो अतिशय कमी जागेत आणि क्षणात कोणत्याही दिशेने (वर, खाली, बाजूला, मागे) वळू शकतो किंवा दिशा बदलू शकतो.

शारीरिक अनुकूलन

त्याच्या शरीराच्या संरचनेची उत्क्रांती (Evolution) अशी झाली आहे की, त्याचे पंखांचे स्नायू (Wing Muscles) इतर पक्ष्यांपेक्षा अधिक शक्तीशाली आणि लवचिक असतात.

नैसर्गिक निवड

लाखो वर्षांच्या नैसर्गिक निवडीमुळे (Natural Selection) हा गुणधर्म केवळ हमिंगबर्डमध्ये टिकून राहिला आहे, कारण तो त्याच्या जगण्यासाठी (खाद्य मिळवण्यासाठी) अत्यावश्यक आहे.

माकडाचे हृदय एका दिवसात किती वेळा धडधडते?