Sandip Kapde
माहुली किल्ला हा शिवरायांच्या बालपणाच्या आठवणींनी भारलेला ऐतिहासिक किल्ला आहे.
शहाजीराजे आणि मोगल यांच्यातील संघर्षामुळे शिवराय व जिजाऊंना माहुली किल्ल्यावर ठेवण्यात आले होते.
बालशिवरायांनी माहुलीवर रयतेच्या जीवनशैलीचा प्रत्यक्ष अनुभव घेतला होता.
या काळात जिजाऊंनी शिवरायांना स्वराज्याच्या संकल्पनेची बीजे रुजवली.
माहुली किल्ला ठाणे जिल्ह्यातील सर्वात उंच किल्ला असून त्याची उंची २८१५ फूट आहे.
अहमदनगरच्या निजामशहाने १४८५ मध्ये माहुली किल्ला जिंकला होता.
१६३६ मध्ये शहाजीराजे माहुलीवर आले पण मोगलांच्या वेढ्यामुळे त्यांना माघार घ्यावी लागली.
८ जानेवारी १६५८ रोजी शिवरायांनी माहुली किल्ला मोगलांकडून जिंकला होता.
१६६६ च्या पुरंदर तहानंतर माहुली पुन्हा मोगलांच्या ताब्यात गेला.
महाराजांनी १६७० मध्ये माहुलीवर छापा टाकण्याचा प्रयत्न केला, पण मनोहरदास गौंडमुळे तो अपयशी ठरला.
मनोहरदासाने माहुलीची किल्लेदारी सोडल्यावर अलाबदी बेग त्याच्या जागी आला.
त्याच वर्षी शिवरायांनी पुन्हा हल्ला करून माहुलीवर मराठ्यांचे निशाण फडकवले.
इ.स. १८१७ पर्यंत हा किल्ला मराठ्यांच्या ताब्यात राहिला, नंतर इंग्रजांनी तो जिंकला.
माहुलीच्या पूर्वेस हरिश्चंद्रगड व दक्षिणेस माथेरान असे निसर्गरम्य स्थळे आहेत.
शिवपदस्पर्शाने पावन झालेल्या माहुली किल्ल्याचा इतिहास अद्याप मराठा सामर्थ्याचे प्रतीक आहे.