Saisimran Ghashi
1857 च्या उठावानंतर ब्रिटिश सरकारने थेट कारभार हाती घेतला. मुंबईतील रचना, प्रशासन, आणि स्थापत्यशैलीत ब्रिटिश छाया स्पष्ट दिसू लागली.
मुंबई ही ब्रिटिशांच्या "बॉम्बे प्रेसिडेन्सी"ची राजधानी बनली होती. त्यामुळे शहराचा वेगाने औद्योगिक विकास होऊ लागला.
1853 मध्ये सुरू झालेली भारतातील पहिली रेल्वे मुंबईतच होती. 1857 नंतर मुंबईत रेल्वेचे जाळे झपाट्याने वाढले आणि शहर देशाच्या विविध भागांशी जोडले गेले.
मुंबई बंदर हे ब्रिटिश व्यापाऱ्यांसाठी महत्त्वाचे बनले होते. डॉकयार्ड्स आणि शिपिंग कंपन्या येथे स्थापन होऊ लागल्या.
व्हिक्टोरियन-गॉथिक स्थापत्यशैलीत अनेक सरकारी इमारती, न्यायालय, विद्यापीठ आणि रेल्वे स्थानके बांधली गेली जसे की CSMT (पूर्वीचे व्हिक्टोरिया टर्मिनस).
पारशी, बॅगदादी यहूदी, आणि गुजराती व्यापारी समुदायांनी मोठ्या प्रमाणावर मुंबईत गुंतवणूक केली. त्यामुळे शहराचे सामाजिक आणि आर्थिक स्वरूप बदलले.
1860 नंतर मुंबईत अनेक कापडगिरण्या स्थापन झाल्या. त्यामुळे कामगारवर्ग शहरात येऊ लागला, आणि चाळ संस्कृती उदयास आली.
त्या काळात ब्रिटिश छायाचित्रकारांनी मुंबईचे अनेक दुर्मीळ फोटो घेतले होते. हे फोटो मुंबईतील रस्ते, बाजार, बंदरे आणि सामान्य जीवन दर्शवतात.
ट्राम सेवा सुरू झाली होती. घोडागाड्यांपासून ट्रामपर्यंत प्रवासाच्या साधनांमध्ये बदल झाला.
1857 नंतरची ही मुंबई ही आजच्या आधुनिक मुंबईचा पाया ठरली. नागरीकरण, शिक्षण संस्था, आरोग्यसेवा यामध्ये बदल होऊ लागले.