Saisimran Ghashi
विठोबा किंवा विठ्ठल हे भगवान विष्णू/श्रीकृष्णाचे रूप मानले जाते. त्यांची मूर्ती "हात कमरेवर ठेवलेली" या विशिष्ट मुद्रेत आहे.
विठोबा मंदिर महाराष्ट्रातील सोलापूर जिल्ह्यातील पंढरपूर या तीर्थक्षेत्रात चंद्रभागा नदीच्या काठावर वसलेले आहे.
आषाढी एकादशीला लाखो वारकरी पंढरपूरला पायी चालत वारी करून येतात. ही एक प्राचीन आणि मोठी भक्तिपूर्ण परंपरा आहे.
विठोबासोबत त्यांची पत्नी रुक्मिणी देवीचेही मंदिर आहे, ती 'रखुमाई' या नावाने प्रसिद्ध आहे.pandarpur old photos
मंदिराचा इतिहास सुमारे 700-800 वर्षांपूर्वीचा आहे.
मंदिराचा स्थापत्यशैली दक्षिण भारतीय प्रभाव असलेली असून अनेक वेळा जीर्णोद्धार व विस्तार झाले आहेत.
संत नामदेव, संत तुकाराम, संत ज्ञानेश्वर, संत एकनाथ आदी संतांनी पंढरपूरला महत्व दिले आहे. ते विठोबाचे अनन्य भक्त होते.
इथे भक्तांना विठोबाच्या मूर्तीचे पाय स्पर्श करण्याची परवानगी असते, जी फारच थोड्या देवळांमध्ये दिली जाते.
पंढरपूर हे वारकरी संप्रदायाचे धार्मिक केंद्र मानले जाते. या संप्रदायात भक्ती, अभंगगायन, आणि साधेपणा यांना महत्व आहे.
पंढरपूर हे संपूर्ण भारतभर ओळखले जाणारे एक प्रसिद्ध तीर्थक्षेत्र आहे, जिथे विविध राज्यांतील भक्तही दर्शनासाठी येतात.