शिवाजी महाराज येण्यापूर्वी येथून चालायचा पुण्याचा कारभार

इतिहास

भुलेश्वर हे प्राचीन शंकराचे मंदिर आठव्या ते बाराव्या शतकात बांधले गेले असून, त्याभोवती दौलतमंगळ गड उभारण्यात आला.

स्थान

हे मंदिर पुणे-सोलापूर रस्त्यावर, पुण्यापासून सुमारे ४५ किलोमीटर अंतरावर एका छोट्या टेकडीवर वसलेले आहे.

बांधकाम

या किल्ल्याला बुरूज आणि तटबंदी असून, छोटेखानी पण मजबूत अशा रचनेत तो बांधण्यात आला होता.

उल्लेख

१६२९ मध्ये विजापूरचा सरदार मुरार जगदेव येथे होता असा पहिला ऐतिहासिक उल्लेख आढळतो.

संरक्षण

आजही या किल्ल्याचे बुरूज, दरवाजा आणि वर जाणारी वाट चांगल्या स्थितीत पाहायला मिळते.

आश्रय

आदिलशाहीने पुण्यावर हल्ला केल्यावर अनेक व्यापारी आणि प्रतिष्ठित मंडळी येथे आश्रयाला आली होती.

कारभार

छत्रपती शिवाजी महाराज पुण्यात येण्यापूर्वी पुण्याचा कारभार काही वर्षे येथून चालवला जात होता.

वास्तूशिल्प

मंदिरात प्रवेशासाठी दोन्ही बाजूंनी जिने आहेत आणि प्रवेशद्वाराजवळ गणेश व विष्णू यांच्या प्रतिमा आहेत.

शिल्पकला

मंदिरातील नंदी, कासव आणि कोरीव शिवपिंड यामुळे या वास्तूला अप्रतिम कलात्मकता लाभली आहे.

नाश

मुस्लिम आक्रमकांनी अनेक मूर्ती मुद्दाम फोडल्याचे पुरावे मंदिरातील तुटलेल्या शिल्पांमधून दिसून येतात.

वैशिष्ट्य

प्रदक्षिणा मार्गावर गणेशी नावाची स्त्रीरूपातील गणेशाची प्रतिमा विशेष आकर्षण आहे.

सौंदर्य

मंदिर आणि कड्याच्या भिंतीत छत नसल्याने येणारा नैसर्गिक प्रकाश कोरीव कामाला दिव्य सौंदर्य देतो.

शिवाजी महाराजांच्या काळात फटाके होते का?