कोंबडा पहाटे लवकर का आरवतो? यामागे दडले आहे खास वैज्ञानिक कारण

वैज्ञानिक कारणं

कोंबडा पहाटे लवकर का आरवतो? काय आहेत यामागची वैज्ञानिक कारणं जाणून घ्या.

जैविक घड्याळ

कोंबड्याच्या मेंदूमध्ये एक नैसर्गिक, २४ तासांचे जैविक घड्याळ (Internal Clock) असते, ज्याला 'सर्केडियन रिदम' म्हणतात. हे घड्याळ बाह्य प्रकाशाची गरज नसतानाही त्याला पहाटेची वेळ अचूकपणे ओळखण्यास मदत करते.

सूर्योदयाची पूर्वतयारी

संशोधनातून हे सिद्ध झाले आहे की, कोंबडा प्रत्यक्ष सूर्य उगवण्याआधी सुमारे १.५ ते २ तास अगोदर आरवायला सुरुवात करतो. हे त्याचे अंतर्गत घड्याळ सक्रिय झाल्याचे संकेत आहेत.

हार्मोन्सचे उच्चांक

पहाटेच्या वेळी, विशेषतः सूर्योदय होण्याच्या काही तास आधी, नर कोंबड्याच्या शरीरात टेस्टोस्टेरॉन (Testosterone) या हार्मोन्सची पातळी सर्वाधिक असते. या हार्मोनल क्रियेमुळेच त्याला आरवण्याची प्रेरणा मिळते.

प्रकाशाची संवेदनशीलता

कोंबड्यांचे डोळे आणि त्वचा मानवी डोळ्यांपेक्षा प्रकाशासाठी खूप संवेदनशील असतात. पहाटे सूर्य उगवण्याआधी जो अगदी मंद 'अति-अल्प' (Dim) प्रकाश तयार होतो, तो तात्काळ त्यांच्या मेंदूला सक्रिय करतो आणि आरवण्याची क्रिया सुरू होते.

प्रादेशिक दावा

आरवणे हा कोंबड्यासाठी त्याचे क्षेत्र (Territory) जाहीर करण्याचा आणि इतर कोंबड्यांना आपल्या हद्दीत प्रवेश न करण्याचा इशारा देण्याचा एक महत्त्वाचा सामाजिक मार्ग आहे. पहाटेच्या वेळी तो आपले वर्चस्व पुन्हा प्रस्थापित करतो.

वर्चस्व क्रम

कोंबड्यांच्या कळपात एक सामाजिक रचना किंवा 'पीकिंग ऑर्डर' (Pecking Order) असते. या रचनेनुसार, कळपातील सर्वात वर्चस्वशाली (Highest Ranked) कोंबडा सर्वात आधी आरवतो आणि त्यानंतर इतर कोंबडे अनुक्रमे त्याचा आवाज उचलतात.

वैशिष्ट्य

आरवणे हे नर कोंबड्याचे एक वैशिष्ट्य आहे. त्यांच्या मेंदूतील एका विशिष्ट भागात (Nucleus Intercollicularis) CCKB रिसेप्टर्स असतात, जे टेस्टोस्टेरॉनच्या उपस्थितीत सक्रिय होतात आणि 'आरवा' असा त्वरित संकेत देतात.

अनुभव

कोंबडा आरवून आपल्या कळपाला (Flock) एकत्र ठेवतो. आरवल्यामुळे कोंबड्यांना सुरक्षिततेचा आणि मार्गदर्शनाचा अनुभव मिळतो.

शिंपल्यात मोती नेमका कसा तयार होतो? विज्ञान सांगते रोचक गोष्ट!