शिवरायांचा वृक्षतोडीविरोधात कडक नियम काय होता? फांदीदेखील कापू न देण्यामागचं रहस्य

तपोवन

नाशिकच्या तपोवनातील वृक्षतोडीवरून सरकारवर टीका होत आहे, तुम्हाला माहिती आहे का, छत्रपती शिवाजी महाराजांनीही वृक्षतोडीला ठाम विरोध केला होता.

दृष्टिकोन

छत्रपती शिवाजी महाराजांचा पर्यावरणाकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन अत्यंत संवेदनशील आणि दूरदृष्टीचा होता.

विरोध

महाराजांनी वृक्षतोडीला स्पष्ट शब्दांत विरोध दर्शवून जंगलाचे महत्त्व अधोरेखित केले.

संदेश

त्यांच्या पत्रांमधून पर्यावरण बिघडल्यास जीवन उद्ध्वस्त होते, असा ठाम संदेश सतत दिला आहे.

इशारा

जंगल आणि भूमी जाळण्याविरुद्ध त्यांनी कठोर इशारा देत ते शेतकऱ्यांच्या जीवाशी खेळ असल्याचे म्हटले.

मत

जमीन जाळणे म्हणजे शेतकऱ्याला जिवंत जाळणे, असे त्यांचे ठाम मत होते.

नियम

स्वराज्यातील जंगलांची तोड काटेकोरपणे थांबवावी, असा नियम त्यांनी घालून दिला होता.

लक्ष

रामचंद्रपंत अमात्यांनी आज्ञापत्रात पर्यावरण संरक्षणावर महाराजांचे विशेष लक्ष होते, असे नमूद केले आहे.

सूचना

गडांवरील झाडी वाढवण्याची स्पष्ट सूचना महाराजांनी प्रशासकांना दिली होती.

संरक्षण

गडांचे संरक्षण बऱ्याच अंशी झाडीवर अवलंबून असल्याने ती जपण्याचा आदेश होता.

मनाई

गडावरील झाडीची एकही काठी तोडू देऊ नये, अशी कठोर मनाई करण्यात आली होती.

प्रोत्साहन

नवीन झाडे लावण्यास आणि हरित क्षेत्र वाढवण्यास महाराजांनी विशेष प्रोत्साहन दिले.

रणनीती

युद्धकाळात झाडे आणि झाडीचा सैन्य लपवण्यासाठी रणनीती म्हणून उपयोग केला जात असे.

आडोसा

शत्रूच्या हल्ल्यापासून संरक्षणासाठी झाडी पडकोटासारखा नैसर्गिक आडोसा पुरवत असे.

उपयोग

गडावरील दुरुस्ती आणि बांधकामासाठी लागणाऱ्या लाकडाचा उपयोगही नियंत्रित पद्धतीने झाडांमधूनच मिळत असे.

परंपरा

स्वराज्यात पर्यावरण जपण्याची परंपरा टिकवणे ही महाराजांची दूरदृष्टी आणि शाश्वत विचारसरणी दर्शवते.

छत्रपती शिवाजी महाराजांनी घराणेशाही कशी मोडीत काढली?