Yashwant Kshirsagar
स्वराज्याचे प्रणेते छत्रपती शिवाजी महाराजांना समर्पित अनेक स्फूर्तिस्थळ देशभरात पाहायला मिळतात पण त्यांची मोजकीच मंदिरे महाराष्ट्रात आणि देशात आहेत.
छत्रपती शिवाजी महाराजांची महाराष्ट्रात हातावर मोजण्याएवढीच मंदिरे आहेत. यातील दोन तर राजर्षि छत्रपती शाहू महाराजांनी बांधली आहेत.
सिंधुदुर्ग किल्ल्यामधील श्रीशिवराजेश्‍वर मंदिरानंतर जवळपास २१५ वर्षांनी कोल्हापूरच्या राजर्षी छत्रपती शाहूमहाराजांनी शिवरायांची दोन मंदिरे बांधली.
एक पन्हाळगडावर आणि दुसरे कोल्हापुरातील नर्सरी बागेत. (साधारण १९१० मध्ये). ही मंदिरे आधुनिक काळातील शिवरायांची पहिली दोन मंदिरे आहेत.
एखाद्या गावाने मिळून सार्वजनिकरीत्या बांधलेले शिवरायांचे मंदिर सांगली जिल्ह्यातील रांजणी सैनिक (ता. कवठेमहांकाळ) येथील असावे
एक पन्हाळा गडावरील छत्रपती शिवाजी महाराजांचे मंदिर हे राजर्षि छत्रपती शाहू महाराज यांनी बांधले आहे. या मंदिरात असणारी छत्रपती शिवाजी महाराजांची साधारण 1.5 ते 2 फुट संगमरवरातील अश्वारूढ मूर्ती आहे.
राजर्षि छत्रपती शाहू महाराजांनी छत्रपती शिवाजी महाराजांचे दुसरे मंदिर कोल्हापूरमधील नर्सरी बाग येथे बांधले. या मंदिराची देखभाल आजही घाटगे कुटुंबाकडे आहे.