Aarti Badade
१३,००० फूट उंचीवर वसलेले हे मंदिर कोणत्याही देवतेचे नाही, तर एका शूर भारतीय सैनिकाचे आहे — कॅप्टन हरभजन सिंग, ज्याची आत्मा आजही सीमेवर पहारा देते असे मानले जाते.
सैनिक आजही त्याच्यासाठी एक स्वच्छ पलंग व गणवेश ठेवतात. त्यांचे मंदिर १९८३ मध्ये त्सोमगो तलावाजवळ उभारण्यात आले.
थार वाळवंटात भारत-पाकिस्तान सीमेवर वसलेले हे मंदिर, १९६५ च्या युद्धात ३,००० बॉम्ब पडूनही अबाधित राहिले, असे मानले जाते. सैनिक देवीला आपले रक्षणकर्ते मानतात.
आज BSF (सीमा सुरक्षा दल) या मंदिराची देखभाल करते. हे जैसलमेरमधील एक श्रद्धास्थान आणि पर्यटनस्थळ आहे.
नौशेरा-जांगर रोडवरील या मंदिरात 'पिंडी' स्वरूपात देवीची पूजा केली जाते. १९४७ पासून सीमेपलीकडून तोफगोळे झेलले, तरी मंदिर अजूनही सुरक्षित आहे.
हे मंदिर ९ मीटर लांबीच्या गुहेत आहे. स्थानिकांचे मानणे आहे की देवी मंगला पुजाऱ्यांच्या स्वप्नात प्रकट झाली आणि मंदिराचे स्थान ठरवले.
हे मंदिर त्या बाबांचे आहे ज्यांनी युद्धाच्या वेळी बॉम्ब फेकून नदीत निष्क्रिय केले, आणि नंतर रहस्यमयरीत्या गायब झाले. त्यांची आठवण म्हणून येथे भगवान शिवाची पूजा केली जाते.
या सर्व मंदिरांमधून भारतीय जवानांना धैर्य, शक्ती आणि मानसिक आधार मिळतो. ही मंदिरे देशाच्या सीमांचे निसर्गरूप रक्षणकर्ते ठरली आहेत.