त्रिपुरी पौर्णिमा का साजरी करतात? जाणून घ्या यामागचा पुराणकालीन इतिहास

त्रिपुरी पौर्णिमा

त्रिपुरी पौर्णिमा का साजरी केली जाते या सणाचा नेमका इतिहास काय आहे जाणून घ्या.

नामकरण

भगवान शंकराने त्रिपुरासुर नावाच्या शक्तिशाली दैत्याचा वध केला. या विजयामुळे शंकराला 'त्रिपुरारी' हे नाव मिळाले आणि हा दिवस त्रिपुरारी पौर्णिमा म्हणून ओळखला जाऊ लागला.

त्रिपुरासुराची उत्पत्ती

तारकासुर नावाच्या दैत्याच्या तारकाक्ष, विद्युन्माली आणि कमलाक्ष या तीन पुत्रांनी कठोर तपश्चर्या करून ब्रह्मदेवाला प्रसन्न केले. अशी मान्यता आहे.

ब्रह्मदेवाचे वरदान

वरदान म्हणून त्यांनी सोन्याचे, चांदीचे आणि लोखंडाचे अशी तीन अद्भुत आणि अभेद्य आकाशात फिरणारी 'त्रिपुरे' (तीन शहरे) मिळवली. या तीन शहरांचे रक्षण स्वतः ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश (शिव) यांनाही शक्य नव्हते, असा वर त्यांनी मागितला.

दैत्यांचा उन्मत्तपणा

या वरामुळे उन्मत्त झालेल्या त्रिपुरासुरांनी तिन्ही लोकांत (स्वर्ग, मृत्यू आणि पाताळ) हाहाकार माजवला. ते देवता आणि सज्जन लोकांना खूप त्रास देऊ लागले.

शंकराचे 'त्रिपुरांतक' रूप

देवतांच्या विनंतीवरून भगवान शंकराने अशक्य गोष्ट शक्य करण्यासाठी महाकाय रूप धारण केले. त्यांनी एकाच बाणाने त्रिपुरासुराची आकाशात फिरणारी तिन्ही शहरे (त्रिपुरे) भस्म करून टाकली.

विजयाचा दिवस

शंकराने त्रिपुरासुराचा वध करून विश्वाला त्याच्या संकटातून मुक्त करण्याची ही अभूतपूर्व घटना कार्तिक पौर्णिमेच्या प्रदोषकाळी (संध्याकाळच्या वेळी) घडली. त्यामुळे हा दिवस 'त्रिपुरारी पौर्णिमा' आनंदोत्सव म्हणून साजरा केला जातो.

देव दिवाळी

हा शंकराचा महान विजयोत्सव स्वर्गात आणि देवलोकात मोठ्या उत्साहात साजरा करण्यात आला. म्हणून याला 'देव दिवाळी' असेही म्हणतात. या दिवशी घरोघरी, मंदिरात, नदीकिनारी दीपदान आणि रोषणाई (दिव्यांची आरास) करण्याची प्रथा आहे.

धार्मिक महत्त्व

या दिवशी पवित्र नदीत स्नान (गंगास्नान) करणे, दानधर्म करणे आणि उपवास केल्यास सर्व पापांपासून मुक्ती मिळते आणि मृत्यूनंतर वैकुंठ प्राप्ती होते, असे मानले जाते. या दिवशी तुळशी विवाहाची सांगता होते.

ज्योतिषशास्त्रानुसार शुक्राच्या गोचरानं खुलणार नशिब! या राशींवर संपत्तीचा वर्षाव