दिवाळीचा पहिला दिवा: वसुबारस! जाणून घ्या गोमातेच्या पूजनाचं महत्त्व

दिवाळीची सुरूवात

वसुबारस या सणापासुन दिवाळीची सुरूवात होते. या सणाचे महत्त्व काय आहे आणि हा सण का साजरा केला जातो जाणून घ्या.

कृतज्ञता

भारतीय कृषी संस्कृतीमध्ये गायीला 'गोमाता' मानले जाते. गाय दूध, दही, तूप, तसेच शेणखत (गोमय) आणि गोमूत्र अशा पंचगव्याच्या माध्यमातून मानवी जीवनात मोलाची भूमिका बजावते. तिच्या या निस्वार्थ योगदानाबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करण्यासाठी पूजा केली जाते.

३३ कोटी देवता

हिंदू धर्मशास्त्रानुसार, गायीमध्ये ३३ कोटी देवता वास करतात, अशी श्रद्धा आहे. त्यामुळे वसुबारसेला गायीची आणि वासराची पूजा करणे म्हणजे एकाच वेळी सर्व देवतांचे पूजन केल्यासारखे मानले जाते.

धन आणि समृद्धीची प्राप्ती

'वसु' म्हणजे धन किंवा संपत्ती. गाय आणि वासरू हे समृद्धी आणि सुबत्तेचे प्रतीक मानले जातात. सवत्स (वासरासहित) गायीची पूजा केल्याने घरात लक्ष्मीचे (धनदेवतेचे) आगमन होते, अशी धार्मिक मान्यता आहे.

दीर्घायुष्य

या दिवशी विवाहित स्त्रिया आपल्या मुला-बाळांना उत्तम आरोग्य मिळावे, सुख लाभावे आणि त्यांना दीर्घायुष्य प्राप्त व्हावे यासाठी उपवास करतात आणि मनोभावे गोमातेची पूजा करतात.

पापमुक्ती

वसुबारस (गोवत्स द्वादशी) चे व्रत केल्याने व्यक्तीला अनेक जन्मांतील पापांपासून मुक्ती मिळते आणि पुण्याची वृद्धी होते, असे मानले जाते.

गुणांचा स्वीकार

गाय ही सात्त्विक आणि पवित्र मानली जाते. तिच्या पूजनाद्वारे व्यक्तीने गोमातेचे सात्त्विक आणि परोपकारी गुणांचा स्वीकार करावा, हा या सणामागील एक महत्त्वाचा उद्देश मानला जातो.

पर्यावरणाची शुद्धी

गायीचे शेण (गोमय) आणि गोमूत्र हे भूमी, पाणी आणि वायूच्या शुद्धीसाठी महत्त्वाचे मानले जातात. त्यामुळे गोपालन आणि गो-उत्पादनांचे महत्त्व या दिवशी अधोरेखित होते.

नैवेद्याचे महत्त्व

या दिवशी गहू आणि मूग यांचे पदार्थ खाल्ले जात नाहीत, तर गाई-वासराला पुरणपोळी किंवा बाजरीची भाकरी आणि गवारीच्या शेंगाची भाजी यांचा नैवेद्य अर्पण करण्याची पद्धत आहे, जे कृषी संस्कृतीचे प्रतीक आहे.

वसुबारसच्या दिवशी काय करावं अन् काय करू नये?