शिवरायांच्या कपाळावरील गंध नेमकं कसं होतं? खऱ्या चित्राचा उलगडा! इतिहासातील सर्वात मोठा शोध

गूढ

शिवरायांच्या कपाळावरील गंध हा इतिहासप्रेमींना चकित करणारा एक रहस्यमय विषय मानला जातो.

प्रश्न

गंध नेमका उभा, आडवा, गोल की चंद्रकोर असा होता, यावर सतत चर्चा होत असते.

टिळा

शिवछत्रपती कपाळावर कोणत्या प्रकारचा टिळा किंवा गंध लावत असत, याबद्दल विविध मते आहेत.

परंपरा

हिंदू परंपरेत शिव, विष्णू, शक्ती उपासकांकडे वेगवेगळ्या प्रकारचे टिळे आणि गंध लावण्याची प्रथा दिसते.

संस्कार

अनेक पुजारी आणि सामान्य भक्तही आपल्या दैनंदिन जीवनात कपाळावर गंध लावताना दिसतात.

कल्पना

चित्रपट, मालिका आणि नाटकांमध्ये शिवरायांच्या कपाळावर विविध प्रकारचे तिळे दाखवले गेल्याने जनमानसात अनेक कल्पना निर्माण झाल्या.

व्हायरल

काही भक्तांनी चंद्रकोरीच्या आकाराचा तिळा ‘शिवगंध’ म्हणून ओळख देत तो मोठ्या प्रमाणात प्रसारित केला.

मुळप्रश्न

तथापि, खरा प्रश्न असा उरतो की शिवराय प्रत्यक्षात गंध लावत होते की नाही.

पुरावा

महाराजांचे एक समकालीन असे जुने चित्र त्यांच्या कपाळावरील गंधाबाबत महत्त्वपूर्ण पुरावा ठरते.

त्रिपुंड

या चित्रात शिवरायांच्या कपाळावर तीन आडव्या शुभ्र पट्ट्यांचे त्रिपुंड गंध स्पष्ट दिसतो.

समकालीन

जर हे चित्र १६६९ सालचे असल्याचे सिद्ध झाले तर ते महाराजांच्या हयातीतील सर्वात पहिले रंगीत आणि समकालीन चित्र ठरेल.

निष्कर्ष

वडगाव मठातील जयराम स्वामीं यांच्यासोबत असलेल्या या चित्रावरून असा निष्कर्ष निघतो की शिवराय कपाळावर त्रिपुंडाच्या स्वरूपातील शुभ्र गंध लावत असावेत. (छत्रपती शिवाजी महाराजांचा फोटो)

संदर्भ

मराठेशाही प्रवीण भोसल या युट्यूब चॅनलवर ही माहिती देण्यात आली आहे.

 कसा होता छत्रपती शिवाजी महाराजांचा पेहराव?