Sandip Kapde
१९५० च्या दशकातील मुंबईतील किराणा दुकानं खूप लहान आणि घरगुती स्वरूपाची असायची.
दुकानात वस्तूंची मांडणी अनियमित आणि साधी असायची – आकर्षक प्रदर्शनाचा विचारही नसायचा.
ग्राहक आणि दुकानदार यांच्यात ओळख, विश्वास आणि जिव्हाळ्याचं नातं असायचं.
तांत्रिक साधनं नसल्यामुळे सर्व व्यवहार हातानं, वहीत लिहून पारंपरिक पद्धतीनेच होत असत.
दुकानात केवळ रोजच्या गरजेच्या वस्तू – गहू, तांदूळ, डाळी, तेल – एवढ्याच मर्यादित गोष्टी मिळायच्या.
आजच्या प्रमाणे मोठे ब्रँड किंवा जाहिरातबाज वस्तू तेव्हा फारशा नव्हत्या.
दुकानात मालाचा साठा खूप मर्यादित असायचा – काही दिवसांचा साठा पुरेसा मानला जायचा.
त्या काळात किराणा व्यवसायात स्पर्धा फारशी नव्हती, त्यामुळे व्यवहार शांततेत व्हायचे.
शोकेस, रॅक, साजसज्जा यांचा अभाव असला तरी वस्तू नेहमी सहज मिळायच्या.
बहुतेक दुकानदार स्थानिक रहिवासीच असल्याने परिसरातील लोकांशी नातं घट्ट असायचं.
दुकानदार दरम्यान विश्रांती घेत, गप्पा मारत दुकान चालवायचे – घाई-गडबडीचं वातावरण नसायचं.
त्या दुकानांमधून फक्त खरेदी नाही, तर आपुलकीचा अनुभवही मिळायचा – तो अनुभव आज हरवलेला आहे.