फुट बाइंडिंग प्रथा नेमकी काय होती? त्यावर बंदी का आणली? जाणून घ्या...

फुट बाइंडिंग

फुट बाइंडिंग ही चीनच्या इतिहासातील सर्वात वेदनादायक आणि वादग्रस्त परंपरांपैकी एक आहे.

प्रथा

जवळजवळ एक हजार वर्षांपासून, सौंदर्य, प्रतिष्ठा आणि लग्नाच्या संधींच्या नावाखाली लाखो महिलांना ही प्रथा स्वीकारण्यास भाग पाडले जात होते.

पारंपारिक पद्धत

फुट बाइंडिंग ही एक पारंपारिक पद्धत होती. ज्यामध्ये ४ ते ९ वयोगटातील मुलींचे पाय नैसर्गिकरित्या वाढू नयेत म्हणून त्यांना कापडाच्या पट्ट्यांनी घट्ट बांधले जात असे.

पायाची बोटे

हाडे मऊ असताना ही प्रक्रिया सुरू झाली. पायाची बोटे तळव्याकडे आतल्या बाजूने वाकलेली असायची आणि अनेकदा जाणूनबुजून तोडली जात असे.

पायांची वाढ

नंतर पायांची वाढ सामान्यपणे होऊ नये म्हणून त्यांना घट्ट बांधले जात असे. कालांतराने, पायाची कमान वरच्या दिशेने ढकलली गेली. ज्यामुळे त्याचा आकार खूपच विकृत झाला.

कमळाचे पाय

पाय शक्य तितका लहान करणे हे ध्येय होते. आदर्शपणे तीन ते चार इंच. त्यांना रोमँटिक भाषेत कमळाचे पाय असे म्हटले जात असे. वेदना फक्त आठवडे किंवा महिनेच नव्हे तर आयुष्यभर राहतील.

स्त्री सौंदर्याचे प्रतीक

पारंपारिक चिनी समाजात, लहान पाय हे स्त्री सौंदर्याचे प्रतीक मानले जात असे. कमळाचे पाय असलेली स्त्री देखणी, नाजूक आणि आज्ञाधारक मानली जात असे.

महिलांना शारीरिक श्रम

ही प्रथा विशेषतः उच्चवर्गीय कुटुंबांमध्ये प्रचलित होती, जिथे महिलांना शारीरिक श्रम करण्याची अपेक्षा नव्हती. याचा थेट संबंध लग्नाशीही जोडला गेला. पाय बांधलेल्या मुलींना चांगली वधू मानले जात असे.

उच्च सामाजिक प्रतिष्ठा

कारण ही प्रथा शिस्त, कौटुंबिक सन्मान आणि उच्च सामाजिक प्रतिष्ठा दर्शवते. पाय बांधण्याचे गंभीर आरोग्य परिणाम झाले.

त्रास

महिलांना दीर्घकालीन वेदना, चालण्यास त्रास, वारंवार संसर्ग आणि गंभीर प्रकरणांमध्ये गॅंग्रीनचा त्रास सहन करावा लागला. अनेक महिला अपंग झाल्या. त्यांना मदतीशिवाय चालण्यास त्रास होऊ लागला.

सार्वजनिक दृष्टिकोन

१९ व्या शतकाच्या अखेरीस, पाय बांधण्याबद्दल सार्वजनिक दृष्टिकोन बदलू लागला. चिनी सुधारक, बुद्धिजीवी आणि सामाजिक कार्यकर्ते या प्रथेवर टीका करू लागले.

चीन प्रजासत्ताक

१९१२ मध्ये, किंग राजवंशाच्या पतनानंतर आणि त्यानंतर चीन प्रजासत्ताक स्थापनेनंतर फुट बाइंडिंगवर औपचारिकपणे बंदी घालण्यात आली.

बेकायदेशीर

नवीन सरकारने ही प्रथा पूर्णपणे बेकायदेशीर ठरवली. महिलांना त्यांचे पाय उघडे ठेवण्यास प्रोत्साहित केले. कम्युनिस्ट सरकारच्या उदयानंतर, १९४९ मध्ये अखेर ही प्रथा रद्द करण्यात आली.

भारतात नाण्यांचे चलन सर्वप्रथम कोणी सुरू केले? वाचा यामागचं कारण अन् इतिहास...