Sandip Kapde
मुंबईत गर्दी आहे, पण तिचे पहिले रहिवासी कोण होते, हा प्रश्न अनेकांना पडतो.
मुंबई पूर्वी सात बेटांचे शहर होते, जे नंतर एकत्र करून तयार करण्यात आले.
ही बेटे प्राचीन अपरान्त प्रदेशाचा भाग होती, जो उत्तर कोकणात समाविष्ट होता.
मुंबईच्या या बेटांवर पूर्वी दाट जंगल होते, ज्याचे अवशेष आजही आढळतात.
त्यांची प्रमुख दैवते महादेव आणि अंबा देवी होती.
कोळी समाज कळसूबाई, महाबळेश्वर आणि एकवीरा देवीची भक्ती करतो.
इतिहासात कोळी समाज डोंगरी किल्ल्याच्या पायथ्याशी राहायचा.
त्यांच्यातील काही धाडसी व्यक्ती किल्लेदार म्हणूनही कार्यरत होत्या.
कोळी समाजाने शेती, मच्छीमारी आणि नौकानयन यामध्ये आपले स्थान निर्माण केले.
डोंगराळ भागातून खाली आल्यावर त्यांचा द्रविड संस्कृतीशी संबंध आला.
त्यांनी तांदुळ पिकवणे आणि ताड-खजुरी लागवड शिकली.
मुंबईच्या कोळी समाजाने मुंबादेवीची भक्ती केली.
कोळी समाजाने पूर्वी सर्पपूजा, वृक्षपूजा आणि लिंगपूजा प्रचलित ठेवल्या.
आर्य टोळ्यांच्या आगमनानंतर कोल जमाती दक्षिणेकडे ढकलल्या गेल्या.
तरीही, कोळी समाजाने आपली संस्कृती आणि परंपरा टिकवून ठेवल्या.
कोळी समाज संपूर्ण कोकण किनारपट्टीवर विखुरला गेला.
मुंबईच्या इतिहासात कोळी समाजाचे योगदान अतिशय महत्त्वाचे आहे.
म्हणूनच, मुंबईचे पहिले रहिवासी कोळी होते.