उचकी का लागते काय आहे यामागचे वैज्ञानिक कारण?

उचकी

उचकी लागली की कोणी तरी आपली आठवण काढत आसेल असे म्हंटले जाते पण या मागचे वैज्ञानिक करण काय आहे तुम्हाला माहित आहे का? का लागते उचकी जाणून घ्या.

अनैच्छिक आकुंचन

उचकी लागण्याचे मुख्य कारण म्हणजे डायाफ्राम या स्नायूंचे अनियमित (Irregular) आणि अनैच्छिक (Involuntary) आकुंचन होणे.

फुफ्फुसांमध्ये हवा

हवेचे झटक्यात आत ओढले जाणे: डायाफ्राम अचानक खाली ओढला गेल्यामुळे फुफ्फुसांमध्ये हवा वेगाने आत ओढली जाते.

व्होकल कॉर्ड्स

व्होकल कॉर्ड्सचे त्वरित बंद होणे: ही हवा आत जात असताना, घशातील 'स्वरयंत्राच्या' (Larynx) वरील व्होकल कॉर्ड्स (Vocal Cords) श्वास अडवण्यासाठी झटक्यात बंद होतात.

'हिक्' आवाज

व्होकल कॉर्ड्स अचानक बंद झाल्यामुळे हवेचा प्रवाह थांबतो आणि "हिक्" असा विशिष्ट आवाज निर्माण होतो. हा मज्जातंतू डायाफ्रामला नियंत्रित करतो. पोटातील उत्तेजनामुळे ही नर्व्ह डायाफ्रामला आकुंचनाचे संकेत देते.

अनियमित संकेत

फ्रेनिक आणि व्हेगस नर्व्ह्सना उत्तेजना मिळाल्यास, ते मेंदूला (Brain) अनियमित संकेत पाठवतात, ज्यामुळे उचकी सुरू होते.

डायाफ्रामवर दाब

कार्बन डायऑक्साइडयुक्त पेये (Soft Drinks), खूप वेगाने जेवण करणे किंवा जास्त खाण्यामुळे पोट फुगते आणि डायाफ्रामवर दाब येतो, ज्यामुळे उचकी सुरू होते.

तापमान

अति गरम किंवा अति थंड पदार्थ, तसेच मद्यपान (Alcohol) यामुळे अन्ननलिकेच्या स्नायूंमध्ये उत्तेजना निर्माण होते, जे उचकीचे कारण बनते.

प्रतिक्षिप्त क्रिया

उचकी ही एक प्रतिक्षिप्त क्रिया (Reflex Action) आहे, म्हणजे ती शरीराद्वारे स्वयंचलितपणे (Automatically) बाह्य उत्तेजनांना दिलेला प्रतिसाद आहे.

जेन बीटा मुलांचं संगोपन पालकांनी कसं करावं?