महाराष्ट्रातली ८०० वर्ष जूनी विहीर आजही आहे शाबूत...उतरायला आहे ८५ पायऱ्या

सातमजली पायविहीर

अमरावती जिल्ह्यातील दर्यापूर तालुक्यात वसलेल्या महिमापूर गावातील सातमजली पायविहीर ही ८०० वर्षे जुनी स्थापत्यकलेतील अप्रतिम वास्तू आहे.

वास्तूचे वैशिष्ट्य आणि रचना

चौकोनी आकाराची ही विहीर ८० फूट खोल, ४० मीटर रुंद आणि २५ मीटर लांब आहे. ८५ पायऱ्यांद्वारे तळापर्यंत जाता येते. कमानी, कोरीव पुष्पे, आणि ओट्यासमान रचना यांनी सजलेली ही विहीर राजवाड्यासारखी भासते.

गूढ आणि दंतकथा

विहिरीच्या निर्मितीचा इतिहास अज्ञात आहे. गावकरी सांगतात की, विहीर आधी बांधली गेली आणि नंतर गाव वसले. खजिना दडल्याच्या दंतकथा प्रचलित असून, कपारीसमान रचना अद्याप गूढच आहे.

मुघलकालीन स्थापत्यशैली

अभ्यासकांच्या मते, ही मुघलकालीन विहीर पाणीटंचाईवर मात करण्यासाठी आणि वाटसरूंना पाणी व निवारा देण्यासाठी बांधली गेली. १२ दरवाजे आणि कोरीव काम यामुळे ती स्थापत्यशैलीचा अजोड नमुना आहे.

संरक्षणासाठी बांधकाम?

तेराव्या-चौदाव्या शतकातील युद्धकालीन परिस्थितीत संरक्षणासाठी ही विहीर बांधली असावी, असा अंदाज आहे. वरचे दोन मजले कोसळल्याने आतील बांधकाम उघडे पडले आहे, परंतु ८०० वर्षांनंतरही ते शाबूत आहे.

दुर्लक्षित ऐतिहासिक स्मारक

नागपूरच्या पुरातत्व विभागाने ही विहीर राज्य संरक्षित स्मारक म्हणून नोंदवली आहे, परंतु संवर्धनाकडे पूर्णपणे दुर्लक्ष झाले आहे. पर्यटनस्थळ म्हणूनही याकडे लक्ष दिले गेले नाही, आणि इतिहास सांगणारा फलकही नाही.

पर्यटनाची संधी आणि मागणी

महिमापूरची ही विहीर पर्यटनस्थळ म्हणून विकसित होऊ शकते, परंतु प्रशासनाचे याकडे लक्ष नाही. या विहिरीच्या संवर्धनासाठी प्रयत्न करणं गरजेचं आहे.

ब्रिटिशांच्या ताब्यात असलेली महाराष्ट्रातील ‘शकुंतला’ रेल्वे, पाहा १०० वर्षांपूर्वीचे फोटो