नागपूर ः अतिरेकी, नक्षलवादी आणि बंडखोरांसह समाजकंटक मानवी अथवा आर्थिकहानी करण्यासाठी वा दहशत निर्माण करण्याच्या हेतूने बॉम्ब पेरत असतात. बॉम्ब पेरल्याची माहिती झाल्यानंतर ते निकामी करताना जीवितहानी होण्याचा धोका असतो. पण हा धोका टाळण्यासाठी पुणे येथील संशोधकाने ‘वॉटरजेट डीसरप्टर' नावाचे यंत्र विकसित केले आहे. विशेष म्हणजे हे यंत्र रोबोटच्य माध्यमातूनही हाताळले जाऊ शकते.

भारतात कुठे ना कुठे दहशतवाद आणि नक्षलवादी हल्‍ल्यांच्या घटना घडत असतात. शासनाला आव्हान देण्यासाठी गर्दीच्या ठिकाणी बॉम्ब पेरणे आणि नक्षलग्रस्त भागात पोलिसांच्या मार्गावर दारुगोळा लपविण्याचे काम केल्या जाते. मात्र, याची माहिती मिळाल्यावर ते निकामी करणे मोठ्या जिकरीचे काम ठरत असते. 

हेही वाचा - उमरेडच्या ध्येयवेड्या ओमीताची यशोगाथा! दिल्लीत उमटवला ठसा; इंस्पायरिंग वुमन पुरस्कारनं सन्मानित 

निकामी करीत असताना तो फुटल्यास जीवितहानी होण्याची शक्यता निर्माण होते. यावर उपाय म्हणून ‘आयुध अनुसंधान आणि विकास संस्था’ (डीआरडीओ) येथे काम करणारे शास्त्रज्ज्ञ भूपेश पराते यांनी संशोधन केले. याच विषयाला अनुसरून पराते यांनी आचार्य पदवी मिळविली आहे. संशोधनाच्या आधारावर नावीन्यपूर्ण यंत्र विकसित केले आहे. त्यासाठी त्यांनी ‘हाय स्पीड कॅमेरा’ चा वापर केला आहे. 

या कॅमेराच्या माध्यमातून फ्रेम पर सेंकद १० हजार - १२ हजार वेग मोजल्या जातो. त्यात हाय एनर्जी मटेरिअल वापरून प्रोजेक्टाईल वेग वाढवू शकतो. यासाठी त्यांनी वॉटर ट्युबमागे कार्टेज लावून यंत्र तयार केले आहे. याचा मारा बॉम्ब वा कुठल्याही संशयित वस्तूला निकामी करण्यासाठी केला जातो. त्यामुळे कुठलीही जीवितहानी व मालमत्ता हानी टाळण्यास मदत होते.

या यंत्राचे यशस्वी परीक्षण व निर्माण त्यांनी आयुध विकास संशोधन संस्थेत केले आहे. विशेष म्हणजे हे यंत्र रोबो किंवा रोबो बॉम्ब स्टॅन्डच्या माध्यमातून चालविता येणे शक्य आहे.

हेही वाचा - संतापजनक! इंस्टाग्रामवरची ओळख पडली महागात! डान्स...

पुणे येथील खडकवासला येथील ‘डिफेन्स इन्स्टिट्यूट ऑफ ॲडव्हान्स टेक्नॉलॉजी‘ (डीआयसी) या संस्थेतून त्यांनी संशोधन कार्याची नोंदणी केली. त्यानंतर चार वर्षात त्यांनी हे संशोधन कार्य पूर्ण केले. त्यासाठी भूपेश पराते यांनी असोसिएट प्रोफेसर सुनील चंदेल, उप-पर्यवेक्षक डॉ. हिमांशू शेखर यांनी मार्गदर्शन केले.

संपादन - अथर्व महांकाळ