- डाॅ. जयश्री फडणवीसआत्मपरीक्षणापासून ते नेतृत्वगुणकौशल्यापर्यंतच्या अनेक लेखांमध्ये सर्जनशीलता; तसेच नावीन्यपूर्ण असणे हे कोणत्याही कौशल्यविकासासाठी किती आवश्यक आहे हे आपण पाहिले. पौराणिक; तसेच बोधकथांमध्ये सर्जनशीलतेचा उलेख आढळतो. अकबर-बिरबलाच्या कथांमध्ये राजाला कोणतीही गोष्ट पटवून देण्यासाठी बिरबलाने अनेक क्लृप्त्या वापरल्या असल्याचे आपण वाचले आहे.
- डॉ. संजय वाटवेसारंग भावे सॉफ्टवेअर इंजिनिअर; पण चिंतारोगाची शिकार असल्यामुळे करिअरमध्ये रखडलेला. सुमारे बारा-तेरा वर्षांपूर्वी माझ्या
महाराष्ट्राच्या राजकारणात गेले काही दिवस युती - आघाडी आणि त्यांच्यामधील जागावाटपांबद्दल बरीच चर्चा ऐकायला मिळते आहे. देशाच्या राजकारणात
महाड : रायगडावर तिथीप्रमाणे २ जूनला साजरा करण्यात आलेल्या ३५० व्या शिवराज्याभिषेकदिन सोहळ्यानंतर आता अखिल भारतीय शिवराज्याभिषेक महोत्स
प्रसिद्ध लेखक शिरीष कणेकर आज (ता. सहा जून) वयाची ऐंशी वर्षे पूर्ण करत आहेत. पाच दशकांहून अधिक काळ त्यांनी वाचकांना हसवलं, रिझवलं. क्रिक
ईशान्येकडील या छोट्या राज्यांमध्ये तीन गोष्टी कधीच करू नयेत. एक म्हणजे तुमचा मुख्यमंत्री हा नामधारी आहे आणि खरे सत्ताधारी दुसरेच आहेत अ
लेखक : के. एस. आजादजडणघडणीत शाळेचा वाटा जितका महत्त्वाचा आहे, त्यापेक्षाही अधिक त्यांना मिळणारे पालकत्व कसे आहे, हे अधिक महत्त्वाचे आहे
MORE NEWS
सप्तरंग
नाशिकच्या औद्योगिक विकासाला चालना मिळून आज पन्नास वर्षे पूर्ण होत आली आहेत. या काळात नाशिकमध्ये महिंद्रा, मायकोसारख्या मोठ्या प्रकल्पांसह अनेक उद्योगांचा विस्तार झाला. पाठोपाठ सिन्नर, गोंदे येथे उद्योगांचे जाळे विस्तारले. खानदेशात जळगाव, धुळे-नरडाणे येथेही उद्योग उभे राहिले. यातून या भागा
MORE NEWS
सप्तरंग
पिलानीतील माझ्या प्रवेशाला कारणीभूत होते खासदार बीडेश कुलकर्णी आणि त्यांचा मुलगा अनिल. अनिलनंच मला पिलानीबद्दल योग्य माहिती दिली आणि त्यातून पुढचं सर्व घडलं. पिलानीतील प्रचंड उन्हाळा...हिंदी भाषेचा गंध नाही...इंग्लिश नीट बोलता येत नव्हतं...जेवण अगदी अळणी आणि बेचव...सर्व शाकाहारी. चारशे मुल
पिलानीतील माझ्या प्रवेशाला कारणीभूत होते खासदार बीडेश कुलकर्णी आणि त्यांचा मुलगा अनिल. अनिलनंच मला पिलानीबद्दल योग्य माहिती दिली आणि त्यातून पुढचं सर्व घडलं.
MORE NEWS
सप्तरंग
व्यंकटेश शंकर वकील (१९०६) यांचा जन्म वर्धा जिल्ह्यातील वायगावचा तर वास्तव्य भिवापूरला होते. कवीने अनेक कथा, कादंबऱ्या, नाटके व अनुवादित साहित्य लिहिले. यातील जन्माचे सोबती हे प्रेमाच्या त्रिकोणावरील नाटक नि राहुल साकृत्यायन लिखित कथासंग्रहाचा अनुवाद वगळता, कविचे फारसे कोणतेच साहित्य उपलब्ध
MORE NEWS
सप्तरंग
चॅटजीपीटी, बार्ड आणि बिंग एआय यांची ‘शिकण्याची’ क्षमता सतत वाढत जाणार आहे. विविध प्रकारचा डेटा, माहिती हे या तिन्ही प्रारूपांचं इंधन आहे. त्यांचा जितका वापर होत जाईल तितकी ही प्रारूपं अधिक ‘शिकत’ जातील. रोजच्या कामकाजात त्यांचा वापर अपरिहार्य ठरेल, असा काळ आता फारसा दूर नाही. हा वापर वापरक
चॅटजीपीटी, बार्ड आणि बिंग एआय यांची ‘शिकण्याची’ क्षमता सतत वाढत जाणार आहे. विविध प्रकारचा डेटा, माहिती हे या तिन्ही प्रारूपांचं इंधन आहे.
MORE NEWS
सप्तरंग
ते पुण्यातून मुंबईला जाणाऱ्या ट्रेनमध्ये बसले. अर्थातच ते ‘एनडीए’च्या पासिंग आऊट परेडला उपस्थित राहून परतत होते. परेड किती सुरेख होती आणि त्यांचा मुलगा गणवेशात किती देखणा दिसत होता यावरच त्यांचा संवाद चालू होता. नवरा लष्करातील आपल्या दिवसांबद्दल सांगत होता आणि बायको त्यांच्या नोकरीच्या काळ
ते पुण्यातून मुंबईला जाणाऱ्या ट्रेनमध्ये बसले. अर्थातच ते ‘एनडीए’च्या पासिंग आऊट परेडला उपस्थित राहून परतत होते.
MORE NEWS
सप्तरंग
लेखक : राजाराम पानगव्हाणेसर्वच शिक्षण शाखांमध्ये मोठ्या प्रमाणात बदल होत आहेत. यामध्ये अधिकाधिक नवनवीन संशोधन समोर येत आहे. जगाच्या सध्याच्या परिस्थितीनुसार अनेक नवीन क्षेत्र करियरसाठी निर्माण होत आहेत. तर काही पूर्वीच्या शिक्षण शाखांमधील अभ्यासक्रमांनाही कोरोना कालावधीनंतर प्रचंड महत्त्व
MORE NEWS
सप्तरंग
- डॉ. नितीश नवसागरे, saptrang@esakal.comएका उर्दू शायरने अगदी रास्तपणे घटस्फोटित पत्नीचे उद्गार मांडले आहेत, ‘तलाक दे तो रहे हो इताब–ओ–कहर के साथ, मेरा शबाब भी लौटा दो मेरी महर के साथ.’ हे आठवण्याचं कारण म्हणजे, १९८० च्या दशकामध्ये देशात गाजलेलं शहाबानो प्रकरण. एप्रिल १९७८ मध्ये मध्य प्रदे
एका उर्दू शायरने अगदी रास्तपणे घटस्फोटित पत्नीचे उद्गार मांडले आहेत, ‘तलाक दे तो रहे हो इताब–ओ–कहर के साथ, मेरा शबाब भी लौटा दो मेरी महर के साथ.’
MORE NEWS
सप्तरंग
- मालोजीराव जगदाळे, jagdaleomkar5@gmail.comजगातील सर्वांत मोठं मंदिर हे कंबोडियातील अंकोरवट इथं आहे, हे कदाचित सर्वांनाच माहिती आहे; परंतु जगातील सर्वांत मोठं शिवमंदिर हेसुद्धा कंबोडियामध्येच आहे. कंबोडियातील ख्मेर साम्राज्याची प्राचीन राजधानी असणाऱ्या यशोधरपूरमध्ये हे शिवमंदिर आहे. याचं प
जगातील सर्वांत मोठं मंदिर हे कंबोडियातील अंकोरवट इथं आहे, हे कदाचित सर्वांनाच माहिती आहे; परंतु जगातील सर्वांत मोठं शिवमंदिर हेसुद्धा कंबोडियामध्येच आहे.
MORE NEWS
सप्तरंग
- अंजली कलमदानी, anjali.kalamdani10@gmail.comमंदिर-उभारणीला पूर्वी राजाश्रय मिळायचा आणि त्यामुळे मंदिरांची भव्य संकुलं उभी राहत; पण सद्य परिस्थितीतही जर त्याच वास्तूंच्या जतन-संवर्धनासाठी सक्षम, भक्कम पाठबळ लाभलं तर त्यांचं आयुर्मान वाढण्यास व जतन-संवर्धनास मदत होते. नीरानरसिंहपूर इथल्या म
श्रीलक्ष्मीनृसिंहमंदिर हे पुणे जिल्ह्याच्या आग्नेय टोकाला भीमा व नीरा या नद्यांच्या संगमावर असून हे ठिकाण भक्त प्रल्हादाची तपोभूमी म्हणून ओळखलं जातं.
MORE NEWS
सप्तरंग
अवघ्या १२५ वर्षांत निम्मं जग जिंकून घेणाऱ्या अरब आक्रमकांना भारतातील पहिल्या विजयासाठी ७५ वर्षं कसं झगडावं लागलं हे आपण याआधीच्या लेखात पाहिलं. मिळवलेल्या सिंधवरील विजयानंतर अरबांची भारतातील पुढील वाटचाल कशी झाली हे आता बघू.‘चचनामा’मधील नोंदीनुसार, राजा दाहीरच्या दोन कन्या, सूर्यादेवी आणि
अवघ्या १२५ वर्षांत निम्मं जग जिंकून घेणाऱ्या अरब आक्रमकांना भारतातील पहिल्या विजयासाठी ७५ वर्षं कसं झगडावं लागलं हे आपण याआधीच्या लेखात पाहिलं.
MORE NEWS
सप्तरंग
- डॉ. गिरीश जाखोटिया, girishjakhotiya@gmail.comएकजिनसीपणा किंवा सिनर्जी म्हणजे उद्योजकीय संस्थेतील सर्व सदस्यांनी वैयक्तिक यशापेक्षा अधिक मोठं असं सामुदायिक यश मिळविण्यासाठीचा केलेला सामूहिक प्रयत्न व तशीच एकजिनसी मानसिकता. सिनर्जीची सोपी गणिती व्याख्या अशी करता येईल - ‘३ + ३ = ६’ ऐवजी ‘३
एकजिनसीपणा किंवा सिनर्जी म्हणजे उद्योजकीय संस्थेतील सर्व सदस्यांनी वैयक्तिक यशापेक्षा अधिक मोठं असं सामुदायिक यश मिळविण्यासाठीचा केलेला सामूहिक प्रयत्न व तशीच एकजिनसी मानसिकता.
MORE NEWS
सप्तरंग
टाटा आयपीएल स्पर्धा जवळपास दोन महिन्यांनंतर दिमाखात संपली. तीन दिवस एक टी-२० सामना चालू शकतो याचीच गंमत वाटली. २८ मे रोजी पावसाने घोळ घातला म्हणून अंतिम सामना दुसऱ्या दिवसावर गेला. सोमवारी गुजरात टायटन्स वि. चेन्नई सुपर किंग्ज दरम्यान सायंकाळी साडेसातनंतर सुरू झालेला अंतिम सामना मंगळवारी म
टाटा आयपीएल स्पर्धा जवळपास दोन महिन्यांनंतर दिमाखात संपली. तीन दिवस एक टी-२० सामना चालू शकतो याचीच गंमत वाटली.
MORE NEWS
सप्तरंग
सोलापूर, लातूर, नांदेड आणि यवतमाळ या चार जिल्ह्यांत असणाऱ्या कार्यक्रमांसाठी मी सोलापूरहून सुरुवात केली. पश्चिम महाराष्ट्र, मराठवाडा, विदर्भ या तीन विभागांतून माझा प्रवास होणार होता. सोलापूरजवळ एका महाविद्यालयात परिसंवाद होता. जेमतेम मुलं आली होती. तसाच कार्यक्रम सुरू झाला. स्टेजवर चार आणि
सोलापूर, लातूर, नांदेड आणि यवतमाळ या चार जिल्ह्यांत असणाऱ्या कार्यक्रमांसाठी मी सोलापूरहून सुरुवात केली. पश्चिम महाराष्ट्र, मराठवाडा, विदर्भ या तीन विभागांतून माझा प्रवास होणार होता.
MORE NEWS
सप्तरंग
- श्रीकृष्ण पुराणिक, saptrang@esakal.comअथर्ववेदाचा धार्मिक ग्रंथमालिकांमध्ये उल्लेख केलेला नाही म्हणून अथर्ववेदसंहिता या सर्वांच्या नंतरची आहे असं म्हणणं निखालस चुकीचं ठरेल; कारण, कृष्णयजुर्वेदाच्या एका संहितेत आणि कुठं कुठं ब्राह्मणे, उपनिषदे वगैरे ग्रंथांतून अथर्ववेदाचा इतर तीन वेदांबरो
अथर्ववेदाचा धार्मिक ग्रंथमालिकांमध्ये उल्लेख केलेला नाही म्हणून अथर्ववेदसंहिता या सर्वांच्या नंतरची आहे असं म्हणणं निखालस चुकीचं ठरेल.
MORE NEWS
सप्तरंग
निसर्ग - पर्यावरणाशी माणसाचे अतूट नाते आहे, असे असूनही त्याच्याशी संबंधित अनेक संज्ञा आणि संकल्पना सर्वसामान्य माणसांना ज्ञात नसतात. विद्यार्थ्यांसाठीच्या पाठ्यपुस्तकात त्या अनेकदा क्लिष्ट भाषेत दिलेल्या असतात. त्यामुळे विद्यार्थ्यांना त्यांचे आकलन होत नाही. विषय शिक्षकांनाही विषयाशी निगडी
निसर्ग - पर्यावरणाशी माणसाचे अतूट नाते आहे, असे असूनही त्याच्याशी संबंधित अनेक संज्ञा आणि संकल्पना सर्वसामान्य माणसांना ज्ञात नसतात.
MORE NEWS
सप्तरंग
रहस्यकथा, पोलिस तपासकथा या वाचकांना नेहमीच आकर्षित करतात. अशा प्रकारच्या साहित्यप्रकाराला वाचनीयताही मोठी असते, त्यामुळेच पोलिस तपासावर आधारित ‘सीआयडी’ सारखी मालिका गेली अनेक वर्षे दूरचित्रवाणीवर सुरू आहे. पोलिस तपास, हे एक शास्त्र असले, तो निश्चित ठोकताळा नाही. मात्र, ते एक विशिष्ठ असे कौ
रहस्यकथा, पोलिस तपासकथा या वाचकांना नेहमीच आकर्षित करतात. अशा प्रकारच्या साहित्यप्रकाराला वाचनीयताही मोठी असते.
MORE NEWS
सप्तरंग
- चंद्रकांत कांबळे, saptrang@esakal.comभारतीय चित्रपटसृष्टीच्या आणि दूरचित्रवाणीवरील वाहिन्यांच्या इतिहासामध्ये ‘दहाड’ वेबसीरीज महत्त्वाचं स्थान निर्माण करणारी आहे. एका शतकाहून अधिक काळ ओलांडला तरी भारतीय मुख्य धारेतील हिंदी चित्रपट अथवा प्रादेशिक भाषांमधल्या चित्रपटांनी दलितांना हिरो म्हण
भारतीय चित्रपटसृष्टीच्या आणि दूरचित्रवाणीवरील वाहिन्यांच्या इतिहासामध्ये ‘दहाड’ वेबसीरीज महत्त्वाचं स्थान निर्माण करणारी आहे.
MORE NEWS
सप्तरंग
भारतभूषण झाला, जॉय मुखर्जी झाला, प्रदीप कुमार झाला, आता विश्वजित कधी? असा प्रश्न हा स्तंभ नियमितपणे वाचणाऱ्या एका वाचकाने मला विचारला. विचार केला की चॉकलेट हिरोंची ही चौकट विश्वजितबरोबर संपवून टाकावी. चॉकलेट हिरोच्या अत्यंत योग्य अशा व्याख्येत विश्वजित बसायचा. तो कॅडबरी चॉकलेट नसेल; पण एक
भारतभूषण झाला, जॉय मुखर्जी झाला, प्रदीप कुमार झाला, आता विश्वजित कधी? असा प्रश्न हा स्तंभ नियमितपणे वाचणाऱ्या एका वाचकाने मला विचारला.
MORE NEWS
सप्तरंग
- किरण फाटक, Kiranphatak55@gmail.comलम्बे हैं जीवन के रस्तेआओ चले हम गाते हँसतेदूर देस एक महल बनायेप्यार का जिस में दीप जलाएदीप जलाकर बुझा ना देना,बचपन के दिन भुला ना देना।।हे गाणं ‘दीदार’ (१९५१) या चित्रपटातील असून शकील बदायुनी यांनी ते लिहिलेले आहे तर संगीत दिलंय नौशादअली यांनी. यात अशोक
सिनेमातील बऱ्याच गाण्यांच्या चालीमध्ये कधीही एक राग आढळत नाही. वेगवेगळ्या जवळच्या रागांच्या छटा गाण्याच्या चालीमध्ये लपलेल्या असतात.
MORE NEWS
सप्तरंग
अमेरिकेच्या उपराष्ट्रपती होण्यापूर्वी कमला हॅरिस या कॅलिफोर्निया राज्यात असलेल्या लिव्हरमोर शहरातील विष्णू-शिवमंदिरात नियमितपणे दर्शनास जात असत, हे ऐकून वाचकांना कदाचित धक्का बसेल. एवढंच नव्हे तर, तमिळ ब्राह्मण कुटुंबात दसऱ्याला जन्मलेल्या कमला देवळात मंत्र-श्लोकपठणही करत असत यावरही कुणाचा
अमेरिकेच्या उपराष्ट्रपती होण्यापूर्वी कमला हॅरिस या कॅलिफोर्निया राज्यात असलेल्या लिव्हरमोर शहरातील विष्णू-शिवमंदिरात नियमितपणे दर्शनास जात असत, हे ऐकून वाचकांना कदाचित धक्का बसेल.
