स्मार्ट टिप्स : इक्विटी म्युच्युअल फंड कधी विकावा?

इक्विटी म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक कशी करावी, याविषयी नेहमी मार्गदर्शन केले जाते. मात्र, गुंतवणूक केलेल्या फंडाची विक्री कधी करावी, याविषयी फारसे मार्गदर्शन केले जात नाही. याविषयी काही गुंतवणूकदारांच्या मनात संभ्रम असतो. त्यामुळे गुंतवणुकीवर थोडा फायदा दिसला तर ती गुंतवणूक विकून आपले पैसे मोकळे करून घेण्याकडे अशा गुंतवणूकदारांचा कल दिसतो. असे केल्याने शेअर बाजारातील भविष्यातील तेजीला असे गुंतवणूकदार मुकतात. काही गुंतवणूकदार अशा विक्रीतून जमा झालेले पैसे पुन्हा त्याच म्युच्युअल फंडात चढ्या भावाला गुंतवतात आणि अप्रत्यक्षपणे स्वतःचा तोटा करून घेतात. त्यामुळे इक्विटी म्युच्युअल फंडाची गुंतवणूक करताना विक्रीची देखील व्यूहरचना तयार करावी. त्यादृष्टीने पुढील मुद्दे लक्षात ठेवावेत-

गुंतवणुकीचा कालावधी व आर्थिक उद्दिष्ट ठरविणे

इक्विटी म्युच्युअल फंड हे दीर्घकालीन गुंतवणुकीचे साधन असल्यामुळे आपल्या गुंतवणुकीचा दीर्घ कालावधी ठरवून घ्यावा. हा कालावधी नक्की किती असावा, याचे ठोस उत्तर नसले तरी कमीतकमी पाच ते सात वर्षांपूर्वी गुंतवणूक विकू नये. गुंतवणूक सुरू करतानाच, कालावधीसोबत आपले आर्थिक उद्दिष्टदेखील ठरवून घ्यावे. उदाहरणार्थ, अशा गुंतवणुकीतून पाच वर्षांत १५ लाख रुपये मिळावेत असे उद्दिष्ट ठेवून आपण गुंतवणूक सुरु केली असेल, तर ते उद्दिष्ट साध्य होईपर्यंत विक्रीचा विचार करू नये.

कामगिरीचा आढावा घ्या

आपण ठरविलेल्या कालावधीदरम्यान प्रत्येक वर्षी गुंतवणूक सुरु असलेल्या फंडाच्या कामगिरीचा आढावा घ्या. एखादा फंड सलग दोन-तीन वर्षे खराब कामगिरी करीत असेल आणि इतर फंड मात्र चांगली कामगिरी करीत असतील, तर खराब कामगिरी करणाऱ्या फंडाची विक्री करावी. अर्थात असे करताना इतर बाबींचा देखील विचार करावा.  उदाहरणार्थ, बँकिंग क्षेत्रातील सर्वच फंड चांगले कामगिरी करीत असताना, आपला बँकिंग फंड वाईट कामगिरी करीत असेल, तर त्याची विक्री करावी. मात्र, संपूर्ण बँकिंग क्षेत्रच खडतर मार्गातून जात असेल, तर आपल्या फंडाच्या कामगिरीचे मूल्यमापन करून घाईघाईने निर्णय न घेता थोडा अधिक कालावधी द्यावा.

चांगले फंड विकू नका

आपले आर्थिक उद्दिष्ट साध्य झाल्यानंतर देखील पैशांची गरज नसेल तर अशा फंडाची विक्री करू नये. अशा फंडातील गुंतवणुकीवर भविष्यात देखील चांगला फायदा मिळू शकतो. दीर्घकाळात संपत्ती तयार करायची असेल तर चांगले म्युच्युअल फंड आपल्या पोर्टफोलिओमध्ये कायम असले पाहिजेत. एखादी छोटीशी आर्थिक निकड भागविण्यासाठी असे चांगले फंड विकून आपण आपले नुकसान करून घेऊ नये.

प्राप्तिकराचा बोजा लक्षात घ्या

इक्विटी फंडातील गुंतवणुकीची विक्री करून होणाऱ्या नफ्यावर प्राप्तिकर आकारला जातो, हे कायम लक्षात ठेवावे. सध्याच्या नियमानुसार अशा फंडातील गुंतवणूक कालावधी एक वर्षापेक्षा कमी असेल तर होणाऱ्या नफ्यावर १५ टक्के अल्पकालीन भांडवली लाभ कर लागू होतो. गुंतवणुकीचा कालावधी जर एक वर्षापेक्षा अधिक असेल तर एक लाख रुपये नफ्यापर्यंत काहीही कर लागू होत नाही. मात्र, त्यावरील नफ्यावर १० टक्के दीर्घकालीन भांडवली लाभ कर लागू होतो. असा प्राप्तिकर भरणे ही गुंतवणूकदाराची जबाबदारी असल्यामुळे गुंतवणूक आणि करसल्लागाराकडून त्याची पूर्ण माहिती घ्यावी.

(लेखक म्युच्युअल फंडाचे अभ्यासक आहेत.)