मनुष्य हा समाजप्रिय, समुदायप्रिय प्राणी आहे. अगदी प्राचीन काळी मनुष्य एकेकटा राहत असे, एकट्याने शिकार करत असे, एकटा सर्व संकटांशी झुंजत असे. स्त्री व पुरुष एकत्र येण्याने नैसर्गिक ऊर्मी भागली तरी त्यापेक्षा आजूबाजूला चार लोक असले तर आपण अधिक समाधानी असतो, असे त्याच्या लक्षात आले असावे. यातून मग टोळ्या तयार झाल्या असाव्यात. त्यातून पुढे गावे वसवली गेली असावीत. असे करता
- डॉ. मालविका तांबेजीवनशैली व आरोग्य या एका नाण्याच्या दोन बाजू आहेत. गेल्या काही दशकांमध्ये बदललेल्या जीवनशैलीमुळे एकंदर आरोग्याची पात
प्रश्र्न १ - माझे वय २७ वर्षे आहे. मी शिक्षिका आहे. सतत उभे राहण्याने व फळ्यावर लिहिण्याने माझी मान, कंबर, पाठ नेहमी दुखते. त्यासाठी का
आंब्याच्या सिझनमध्ये रोज आंबा खाल्ला तर चालतो का? कृपया आंबा कधी खावा, कसा खावा याबद्दल मार्गदर्शन करावे.- मधुरा पाटीलउत्तर - आंबा खाता
पाण्याने तहान भागते, योग्य प्रमाणात पाणी पिण्याने पचन व्यवस्थित होते, शरीरातील उष्णतेचे नियमन होते. खूप बोलावे लागणाऱ्यांनी किंवा उष्ण
- डॉ. भाग्यश्री झोपेकोलेस्टेरॉल जितके कमी तितके चांगले असे नसते. या गैरसमजामुळे बरेच लोक एक तर डाएटचा अतिरेक करतात, म्हणजे उकडलेल्या बे
भारतीय तत्त्वज्ञानात आहार, निद्रा, भय आणि मैथुन या चार गोष्टी मनुष्य आणि पशूमध्ये सामान्य (कॉमन) आहेत, असे सांगितले जाते. यावरून मनुष्य
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
- डॉ. मालविका सुनील तांबेऋतुचक्रानुसार दरवर्षी वेगवेगळे ऋतू येतात आणि जातात. त्यात सर्वांत कठीण असतो तो हिवाळ्यातून उन्हाळ्याकडे होणारा प्रवास. वातावरणातील थंडपणा कमी होत जातो, तापमान वाढायला लागते, हळू हळू घामाघूम व्हायला लागते, चिकटपणा यायला लागतो, वातावरणात उष्णता वाढल्यामुळे पचनशक्ती म
ऋतुचक्रानुसार दरवर्षी वेगवेगळे ऋतू येतात आणि जातात. त्यात सर्वांत कठीण असतो तो हिवाळ्यातून उन्हाळ्याकडे होणारा प्रवास.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
मला दोन महिन्यांपूर्वी कोविड व दोन महिन्यांनंतर डेंग्यू झाला होता. बरेच दिवस हॉस्पिटलमध्ये राहावे लागले. तेव्हापासून भूक लागत नाही, पचन नीट होत नाही, शौचाला पातळ होते, जेवायची इच्छा होत नाही, अंग दुखते, खूप थकवा जाणवतो. कृपया मार्गदर्शन करावे. - सचिन मोविडकर, पुणेउत्तर - असे त्रास असणाऱ्या
मला दोन महिन्यांपूर्वी कोविड व दोन महिन्यांनंतर डेंग्यू झाला होता. बरेच दिवस हॉस्पिटलमध्ये राहावे लागले.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
भारतीय प्राचीन परंपरेत ऋषिमुनींनी व आयुर्वेदाने अशा बऱ्याच गोष्टी सुचविलेल्या आहेत, ज्यामुळे प्रदूषण कमी करता येईल. प्रदूषण न करणे हे जसे महत्त्वाचे आहे तसेच असलेले प्रदूषण दूर व त्याला न्यूट्रलाईझ करणे हेही अत्यंत गरजेचे व आवश्‍यक आहे आणि त्यादृष्टीने प्रयत्न होणे खूप गरजेचे आहे. पर्यावरण
भारतीय प्राचीन परंपरेत ऋषिमुनींनी व आयुर्वेदाने अशा बऱ्याच गोष्टी सुचविलेल्या आहेत, ज्यामुळे प्रदूषण कमी करता येईल.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
माझी मुलगी ३५ वर्षांची आहे. कामानिमित्त तिला सतत मोबाईलचा वापर करावा लागतो. हेडफोन्स वापरले तरी आजकाल ती कान अधूनमधून दुखत असल्याचे सांगते. हा त्रास होऊ नये व मुख्य म्हणजे भविष्यात काही मोठी समस्या उद्भवू नये यासाठी काही उपाय सुचवावा.- योगिता सावंतउत्तर - मोबाईल, हेडफोन्सचा सातत्याने वापर
माझी मुलगी ३५ वर्षांची आहे. कामानिमित्त तिला सतत मोबाईलचा वापर करावा लागतो. हेडफोन्स वापरले तरी आजकाल ती कान अधूनमधून दुखत असल्याचे सांगते.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
- डॉ. भाग्यश्री झोपेनिसर्ग हा आरोग्यासाठी कायम पूरक असतो. उन्हाळ्यामध्ये इतर हिरवाई दिसेनाशी झाली, नद्या-झरे आटू लागले तरी रसरशीत आणि गोड फळांची रेलचेल असते. उन्हाळ्यातील उष्णतेचे नियमन करण्यासाठी, घामामुळे शरीरातील कमी झालेला जलांश पुन्हा भरून येण्यासाठी शरीराची पाण्याची किंवा काहीतरी थंड
निसर्ग हा आरोग्यासाठी कायम पूरक असतो. उन्हाळ्यामध्ये इतर हिरवाई दिसेनाशी झाली, नद्या-झरे आटू लागले तरी रसरशीत आणि गोड फळांची रेलचेल असते.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
प्राणशक्ती ही शरीराबाहेर असलेली वातावरणातील शक्ती होय. शरीराच्या आत प्राणशक्ती ही शिवशक्ती म्हणून प्रसिद्ध आहे. प्राणायामाने शिव-शक्तीचे मिलन साधण्यासाठी प्राणाला आत कुंभकाद्वारा जास्त वेळ धरून ठेवणे हे प्राणायामाचे प्रयोजन. जशी आत्मा-प्राण, शिव-शक्ती, श्रीराम-हनुमान ही जोडी तशी शक्ती भक्त
प्राण हा परमेश्र्वरी अंश असल्यामुळे तो स्वेच्छेने कार्य करतो आणि तो सर्वशक्तिमान असल्याने त्याच्यावर कोणाचेही बंधन नसते. श्रीराम तेथे हनुमान असे आपल्याला सांगितलेले असते.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
- डॉ. मालविका तांबेप्राण शरीरात येतो कसा व जातो कसा हे गूढ आपल्याला आजपर्यंत कळू शकलेले नाही. त्यावर काम करणारा प्राणयामासारखा रामबाण उपाय आपल्यासाठी फार महत्वाचा आहे. प्राणायामाचे अनेक प्रकार आहेत. त्यांचे शरीरावर वेगवगेळ परिणाम होताना दिसतात. त्यामुळे कुठला प्राणायाम करावा, कुठल्या प्राण
प्राण शरीरात येतो कसा व जातो कसा हे गूढ आपल्याला आजपर्यंत कळू शकलेले नाही. त्यावर काम करणारा प्राणयामासारखा रामबाण उपाय आपल्यासाठी फार महत्वाचा आहे.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
माझी मुलगी ९ वर्षांची आहे. तिचे वजन कमी आहे तसेच ती वारंवार आजारी पडते. वजन वाढण्याकरता, उंची वाढण्याकरता तसेच तिचे स्वास्थ्य व्यवस्थित राहण्याकरता काही उपाय सुचवावेत.- कोमल मिस्त्री, पुणेउत्तर - सध्याच्या काळात मुलांचे आहाराकडे नीट लक्ष नसते. मुलीचा आहार संतुलित, पौष्टिक व सकस असावा. सकाळ
माझी मुलगी ९ वर्षांची आहे. तिचे वजन कमी आहे तसेच ती वारंवार आजारी पडते. वजन वाढण्याकरता, उंची वाढण्याकरता तसेच तिचे स्वास्थ्य व्यवस्थित राहण्याकरता काही उपाय सुचवावेत.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
- डॉ. भाग्यश्री झोपेचैत्र प्रतिपदा गुढी उभारून घरोघरी साजरी केली जाते न जाते तोच वातावरणात उष्णता वाढण्यास सुरुवात होते. पावसाळ्यात छत्री, हिवाळ्यात उबदार कपडे वापरता येतात, पण उन्हाळ्यात पंखा-एसीची कितीही वापर केला तरी उन्हाचा चटका जाणवल्यावाचून राहत नाही. ऋतुमान बदलते त्यानुसार आपण आपल्य
चैत्र प्रतिपदा गुढी उभारून घरोघरी साजरी केली जाते न जाते तोच वातावरणात उष्णता वाढण्यास सुरुवात होते.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
माझे वय २७ वर्षे असून, माझे काम शिफ्टमध्ये असते. एक आठवडा दिवसा तर एक आठवडा रात्री काम करावे लागते. यामुळे मला उष्णतेचा खूप त्रास होतो. विशेषतः उन्हाळ्यात तोंड येते, हातापायांची खूप आग होते, थकवा जाणवतो. कृपया काही उपाय सुचवावा. - परेश देवके, सोलापूरउत्तर - रात्रपाळी करावी लागणाऱ्यांमध्ये
माझे वय २७ वर्षे असून, माझे काम शिफ्टमध्ये असते. एक आठवडा दिवसा तर एक आठवडा रात्री काम करावे लागते. यामुळे मला उष्णतेचा खूप त्रास होतो.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
रामनामाचे अखंड चिंतन, स्मरण व उच्चारण मनुष्याला कल्याण देणारे आहे, हे रामायणाने सांगितले. आरोग्यप्राप्ती, दुष्टशक्तीनिवारण आणि आनंदरूप जीवनासाठी श्रीरामरक्षा पठण सांगितलेले आहे. त्यातही ‘शिरो मे राघवः पातु’ पासून ‘पातु रामोऽखिलं वपुः’ पर्यंतच्या भागात प्रत्येक अंगाचे त्या त्या शक्तीप्रमाणे
रामायणाची कथा अजरामर आहे, कारण आजही शरीरशास्त्र, वैद्यकशास्त्र आणि जीवनशक्तीचे रहस्य समजावून सांगण्यासाठी रामायणातील प्रसंगांचे वर्णन उपयोगी पडते.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
आईच्या पोटात असताना मुलाची व्यवस्थित वाढ होण्याच्या दृष्टीने गर्भावस्थेच्या प्रत्येक महिन्यात त्याची वाढ कशी होते, त्यानुसार मातेचा आहार काय असावा हे सर्व शास्त्र व्यवस्थित समजावलेले आहे. निरोगी मुलाचा जन्म होण्यासाठी स्त्री-पुरुषाने कसे वागावे, त्यांनी कुठली तयारी करावी हेही शास्त्रात सां
घरातील मूल म्हणजे संपूर्ण कुटुंबाचा आनंद असतो. बाळलीलांचा अनुभव हा स्वर्गातील अनुभवाच्या तोडीस तोड ठरावा असा असतो.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
- डॉ. अश्विनी राऊत, ( BAMS स्त्रीरोगतज्ज्ञ) अकलूजमनुष्याच्या आयुष्यात निद्रेला प्रचंड महत्त्व आहे. परंतु लॉकडाउनच्या काळात अनेकांचे दैनंदिन चक्र बदलले, झोपेच्या वेळा आणि सवयी बदलल्या. त्यामुळे त्यांना अनेक शारीरिक आणि मानसिक अडचणींचा सामना करावा लागत आहे. त्या अनुषंगाने आजच्या लेखात आपण नि
मनुष्याच्या आयुष्यात निद्रेला प्रचंड महत्त्व आहे. परंतु लॉकडाउनच्या काळात अनेकांचे दैनंदिन चक्र बदलले, झोपेच्या वेळा आणि सवयी बदलल्या.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
- डॉ. मालविका तांबेएप्रिलची सुरुवातच ‘एप्रिल फूल’ या दिवसाने होते. या दिवशी सावध न राहिल्यास कोणीतरी खोटे बोलून आपली फजिती करते, पण त्याचे खोटे आपण ओळखू शकलो तर त्याचा आनंदही आपल्याला मिळतो. एकूण सावधगिरी व सत्य ओळखणे याच्या शिकवणीतून एप्रिल महिन्याची सुरुवात होते. हा गंमतीचा भाग तर खराच,
एप्रिलची सुरुवातच ‘एप्रिल फूल’ या दिवसाने होते. या दिवशी सावध न राहिल्यास कोणीतरी खोटे बोलून आपली फजिती करते, पण त्याचे खोटे आपण ओळखू शकलो तर त्याचा आनंदही आपल्याला मिळतो.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
शारीरिक तारुण्य टिकवण्यासाठी प्रयत्न करावे लागतात. त्यासाठी निसर्गनियम पाळणे, तारुण्य टिकण्याच्या दृष्टीने प्रकृतीला अनुरूप असा वीर्यवर्धक चांगला पौष्टिक आहार ठेवणे, व्यायाम करणे, खेळ खेळणे, सतत कार्यरत राहणे या गोष्टी शारीरिक तारुण्यासाठी जशा उपयोगी आहेत, तसेच सतत अभ्यास, मनन, चिंतन, नवीन
तारुण्य हा जीवनातील महत्त्वाचा काळ. तारुण्यातील सौंदर्य, धडाडी, शौर्य वगैरे सर्व गोष्टी सर्वांनाच आकर्षणाऱ्या असतात. पण खरे तारुण्य शरीराबरोबरच मनाचेही असते.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
- डॉ. मालविका तांबे‘स्त्री’ म्हटले की डोळ्यांसमोर उभे राहते एक सुंदर, सशक्त व संवेदनशील प्रतिमा. मुलांचे संगोपन व कुटुंबाची संपूर्ण जबाबदारी तिने आपल्या खांद्यावर घेतलीच होती. पण गेल्या काही दशकांमध्ये सामाजिक जीवन बऱ्याच प्रमाणात बदलत गेले, त्यामुळे सध्याच्या काळात तिने मोठ्या प्रमाणावर आ
प्रकृतीकडे लक्ष न दिसल्यास तरुण वयात दुष्परिणाम दिसत नाहीत, परंतु पस्तिशी ओलांडल्यावर शरीरात धातूंचा ऱ्हास झाल्याचे, शरीरात चुकीचे बदल झाल्याचे लक्षात यायला लागते.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
आम्ही संतुलनचे सर्व प्रॉडक्ट्स आमच्या बाळासाठी वापरतो व त्याचा उत्तम परिणाम दिसत आहे. आम्ही बाळाला बालामृतदेखील देतो आणि तो ते आवडीने खातो. पण कालच डॉक्टर म्हणाले की बाळाला मध देऊ नये, त्यामुळे इन्फेक्शन होऊ शकते, तर मग बालामृत आईच्या दुधातून दिले तर चालेल का? याबाबत संभ्रम आहे. कृपया मार्
आम्ही संतुलनचे सर्व प्रॉडक्ट्स आमच्या बाळासाठी वापरतो व त्याचा उत्तम परिणाम दिसत आहे. आम्ही बाळाला बालामृतदेखील देतो आणि तो ते आवडीने खातो.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
स्त्री-संरक्षण आणि स्त्री-प्रतिष्ठा हे प्रगतीचे लक्षण मानले आहे. स्त्री-प्रतिष्ठा म्हणजे स्त्रीचा स्वतःबद्दलचा आत्मविश्र्वास, स्त्री-प्रतिष्ठा म्हणजे एकूणच निसर्गातील संतुलनासाठी स्त्री-अस्तित्वाला असणारे महत्त्व, स्त्री-प्रतिष्ठा म्हणजे स्त्री-शक्ती आणि स्त्री-आरोग्य ! भारतीय संस्कृतीमध्
भारतीय संस्कृतीमध्ये स्त्री ‘गृहलक्ष्मी’ असते. स्त्री ही फक्त स्वतःच्या घराचा, परिवारातील सर्वांचा आधार नसते तर संपूर्ण भावी पिढी, संपूर्ण समाज हासुद्धा स्त्रीच्या आरोग्याशी, तिच्या सुसंस्कृत व्यवहाराशी बांधलेला असतो.
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
- डॉ. भाग्यश्री झोपेशिव-शक्तीमधील शक्ती ही स्त्री-स्वरूप असते. शक्ती हा शब्द ताकद, सामर्थ्य या अर्थानेही वापरला जातो. स्त्रीची खरी शक्ती म्हणजे तिचे स्त्रीत्व, तिचे संतुलन! स्त्रियांचे हक्क, स्वातंत्र्य, अधिकार यांची आज मोठ्या प्रमाणावर चर्चा होत असते. श्रीगुरू डॉ. बालाजी तांबे म्हणतात, ‘स
शिव-शक्तीमधील शक्ती ही स्त्री-स्वरूप असते. शक्ती हा शब्द ताकद, सामर्थ्य या अर्थानेही वापरला जातो. स्त्रीची खरी शक्ती म्हणजे तिचे स्त्रीत्व, तिचे संतुलन!
MORE NEWS
फॅमिली डॉक्टर
माझे वय ४८ वर्षे आहे. माझ्या आई-वडिलांना तसेच वडिलांच्या बाजूच्या अनेकांना मधुमेहाचा त्रास आहे. मी दर वर्षी एकदा रक्ताची तपासणी करून घेतो. अजून तरी माझे सर्व रिपोर्ट्‌स व्यवस्थित आहेत. मधुमेहाची आनुवंशिकता टाळण्यासाठी काही उपाय सुचवाल?- योगेश महाजनउत्तर - आयुर्वेदातील मार्गदर्शनानुसार आहार
माझे वय ४८ वर्षे आहे. माझ्या आई-वडिलांना तसेच वडिलांच्या बाजूच्या अनेकांना मधुमेहाचा त्रास आहे. मी दर वर्षी एकदा रक्ताची तपासणी करून घेतो.
