इन्कम टॅक्‍स डिपार्टमेंट ये सब जानता है!

‘आय नो व्हॉट यू डीड लास्ट समर’ नावाचा एक प्रसिद्ध हॉलिवूडपट आहे. याचप्रमाणे तुम्ही कुठे आणि काय-काय केले, हे इनकम टॅक्‍स डिपार्टमेंटला सर्वकाही माहीत असते.

कर वाचविण्यासाठी हजारो गुंतवणुकीच्या पद्धती आहेत. परंतु, काही जण कर कमी करण्यासाठी चुकीच्या वाटेने जातात. ही वाट त्यांनी अज्ञानामुळे अथवा लोभामुळे निवडलेली असते.  कोणत्याही करदात्याला इनकम टॅक्‍स कधीच चांगली बाब वाटत नाही. कारण, कोणाला कष्टानं कमाविलेल्या पैशातील काही हिस्सा दुसऱ्याला द्यायला आवडेल? कर चुकविण्याची वाट तुम्हाला महागात पडू शकते. मात्र, योग्य कर नियोजन (टॅक्‍स प्लॅनिंग) करून कर वाचवू शकता. 

ताज्या बातम्यांसाठी ई-सकाळचे ऍप डाऊनलोड करा 

कर नियोजन (टॅक्‍स प्लॅनिंग)
साध्या शब्दात सांगावयाचे झाल्यास, ‘टॅक्‍स प्लॅनिंग’ म्हणजे इनकम टॅक्‍स कायद्यातील लागू होणाऱ्या सर्व तरतुदींचा वापर करून कर कमी करण्याची काळजी घेण्याची कला! कायद्याच्या चौकटीत आणि अल्पकालीन व दीर्घकालीन वित्तीय नियोजनाची काळजी घेऊन ‘टॅक्‍स प्लॅनिंग’मुळे कर दायित्व कमी करता येते. ही सातत्याने चालणारी प्रक्रिया असून, यात तुमच्या सध्याच्या आर्थिक स्थितीचे विश्‍लेषण आणि कर बचतीच्या दृष्टिकोनातून आखलेल्या ‘फायनान्शिअल गोल’चा समावेश असतो. इनकम टॅक्‍स कायद्यातील कलम ‘८०’ सी आणि ‘८० डी’सारख्या सवलतींचा लाभ घेऊन योग्य मार्गाने कर बचत करता येते. अर्थात ‘टॅक्‍स प्लॅनिंग’ करून कायद्याच्या चौकटीत बसेल तेवढे पैसे वाचवा. कारण, एक पैशाची बचत म्हणजे एक पैशाची कमाई.

कर टाळणे 
इनकम टॅक्‍स कायद्यातील पळवाटा शोधून कर दायित्व कमी करणे आणि या मार्गाने कर टाळण्याचा प्रकार करदाते करतात. ही संपूर्ण प्रक्रिया कायद्याच्या चौकटीत दिसत असली तरी यामुळे कायद्याचा हेतू आणि आत्म्याला धक्का पोचतो. कागदावर कर नियोजन आणि कर चुकवेगिरी यात फारसा फरक दिसत नसला, तरी सरकारला आपल्याकडून कर टाळणे अपेक्षित नसते. प्रशासन कायम पळवाटा बुजवून टाकत असते. परंतु, कायम नवीन पळवाटा शोधणारेही असतात. प्रामाणिक नागरिक या नात्याने कर टाळण्यापासून दूर राहायला हवे.

कर चुकविणे 
एखादा व्यक्ती कपात, फायदे आणि सवलतींची रक्कम वाढवून अथवा उत्पन्न कमी दाखवून कर कमी करतो, त्याला करचुकवेगिरी म्हणतात. ही संपूर्णपणे बेकायदा प्रक्रिया असून, आजच्या काळातील शब्द वापरावयाचा झाल्यास ती ‘राष्ट्रविरोधी’ आहे. इनकम टॅक्‍स कायद्यात कर चुकविणाऱ्यांवर मोठा दंड तसेच कारावासाच्या शिक्षेची तरतूद आहे.
तेव्हा तुम्ही कोणता पर्याय निवडता आहात? 

(लेखक पर्सनल फायनान्स स्ट्रॅटेजिस्ट आहेत.)