जगन्नाथ पुरी यात्रा : जेव्हा देव स्वत:ला 14 दिवस क्वारंटाईन करतात

jagannath rath yatra: ओडिशातील पुरी येथे असलेले जगन्नाथ मंदिर जगप्रसिद्ध आहे. हे भारतातील चार प्रमुख धामांपैकी एक मानले जाते. या मंदिरात भगवान श्रीकृष्ण जगन्नाथाच्या रूपात मोठा भाऊ बलराम आणि बहीण देवी सुभद्रा यांच्यासह विराजमान आहेत. दरवर्षी आषाढ महिन्यातील शुक्ल पक्षाच्या दुसऱ्या तिथीला जगन्नाथ रथयात्रा काढली जाते. या दिवशी भगवान जगन्नाथ, देवी सुभद्रा आणि बलरामजी वेगवेगळ्या रथांवर स्वार होऊन आपल्या मावशीच्या गुंडीचा देवी मंदिरात घरी जातात.

मात्र या रथयात्रेपूर्वी काही परंपरा पाळल्या जातात. यातील एक परंपरा म्हणजे देव आजारी पडण्याची आहे. भगवान जगन्नाथ, सुभद्रा देवी आणि बलराम जी रथयात्रेच्या १५ दिवस आधी आजारी पडतात. या काळात ते एकांतवासात राहतात. १ जुलै रोजी भगवान जगन्नाथाची रथयात्रा काढण्यात येणार असून सध्या भगवान आजारी असल्याने एकांतवासात राहत आहेत. जाणून घ्या ही परंपरा का पाळली जाते?

या परंपरेचे कारण जाणून घ्या…

पौराणिक कथेनुसार, एकदा भगवान जगन्नाथ, त्यांचे बंधू भगवान बलराम आणि बहीण देवी सुभद्रा यांना ज्येष्ठ महिन्याच्या पौर्णिमेच्या दिवशी १०८ घागरी पवित्र पाण्याने स्नान केले होते. या पाण्यात आंघोळ केल्यावर तिघेही आजारी पडले आणि त्यांना ताप आला. त्यानंतर त्यांच्यावर देशी औषधी वनस्पतींनी उपचार करून १५ दिवस एकांतात ठेवण्यात आले, जेणेकरून रोगाचा संसर्ग लोकांमध्ये पसरू नये. बरे झाल्यानंतर देव लोकांमध्ये आले.

तेव्हापासून आजही ही परंपरा पाळली जाते. दरवर्षी ज्येष्ठ पौर्णिमेला १०८ घागरी पाण्याने देवाला स्नान घातले जाते. त्यानंतर ते आजारी पडतात आणि एकांतवासात राहतात. तेथे त्यांच्यावर वैद्य उपचार करतात. बरे झाल्यावर भगवान भाविकांना दर्शन देतात आणि रथयात्रा काढली जाते.

माणसांसारखी वागणूक दिली

भगवान आजारी पडल्यावर १५ दिवस एकांतवासात राहून पूर्ण विश्रांती घेतात. दरम्यान, कोणत्याही भाविकांना त्यांचे दर्शन घेऊ दिले जात नाही. त्यांना सामान्य माणसांप्रमाणेच वागणूक दिली जाते. त्यांना आयुर्वेदिक औषधी वनस्पती आणि काढ्याचा लेप चढवतात. त्यांना फुलुरी नावाचे विशेष तेल लावले जाते. पूर्णपणे बरे झाल्यानंतर भगवान भक्तांना दर्शन देतात आणि त्यानंतर भव्य रथयात्रा काढली जाते.

परंपरा काय संदेश देते?

आजारपणात भगवान १५ दिवस एकांतात राहतात जेणेकरून संसर्ग त्यांच्या भक्तांपर्यंत पोहोचू नये. याचा सरळ अर्थ असा आहे की संसर्गजन्य रोग झाल्यास एखाद्याने स्वतःला इतर लोकांपासून दूर ठेवले पाहिजे. स्वतः देवानेही कधीतरी हा नियम पाळला होता. आजच्या बहुतेक तज्ञांचं म्हणणं आहे की, संसर्गजन्य रोगाचे चक्र तोडण्यासाठी सुमारे १४ ते १५ दिवस लागतात. कोरोनाच्या काळातही संसर्गाचे चक्र खंडित करण्यासाठी १४ दिवस क्वारंटाईनमध्ये राहण्याच्या सूचना देण्यात आल्या होत्या.

त्याच बरोबर क्वारंटाईन काळात व्यक्तीने केवळ देवावर अवलंबून न राहता आवश्यक ते उपचार करून आपले काम केले पाहिजे. देवाला हवे असते तर ते स्वतः बरे होऊ शकले असते, पण तरीही त्यांनी राजवैद्यांकडून उपचार करून आपले काम केले.