Arun Goel Resign: अरुण गोयल यांनी निवडणूक आयुक्तपदाचा राजीनामा का दिला? पुढे काय होणार?

Arun Goel resign : लोकसभा निवडणुकीच्या अवघ्या काही आठवड्यांपूर्वी निवडणूक आयुक्त अरुण गोयल यांनी राजीनामा दिला आहे. त्यांचा कार्यकाळ 2027 पर्यंत होता. राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी त्यांचा राजीनामा स्वीकारला आहे. निवडणूक आयोगात यापूर्वीच निवडणूक आयुक्त पद रिक्त होते. निवडणूक आयुक्त अनुप चंद्र पांडे यावर्षी फेब्रुवारीमध्ये निवृत्त झाले. आता अरुण गोयल यांच्या राजीनाम्यानंतर आता फक्त मुख्य निवडणूक आयुक्त राजीव कुमार उरले आहेत.

निवडणूक आयोगामध्ये मुख्य निवडणूक आयुक्तांव्यतिरिक्त दोन निवडणूक आयुक्त असतात. अरुण गोयल यांच्या अचानक या निर्णयामागे अनेक चर्चा निर्माण झाल्या आहेत. अरुण गोयल यांचा कार्यकाळ 5 डिसेंबर 2027 पर्यंत होता आणि पुढील वर्षी फेब्रुवारीमध्ये विद्यमान राजीव कुमार निवृत्त झाल्यानंतर ते मुख्य निवडणूक आयुक्त (CEC) झाले असते.

कायदा मंत्रालयाच्या अधिसूचनेत म्हटले आहे की अरुण गोयल यांचा राजीनामा राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी शनिवार, 9 मार्चपासून स्वीकारला आहे.

अरुण गोयल यांचा कार्यकाळ 5 डिसेंबर 2027 पर्यंत होता. तर राजीव कुमार यांचा कार्यकाळ पुढील वर्षी फेब्रुवारीपर्यंत आहे. त्यांच्यानंतर गोयल हे पुढील मुख्य निवडणूक आयुक्त होणार होते. अशा परिस्थितीत गोयल यांच्या अचानक राजीनाम्यावर अनेक प्रश्न उपस्थित केले जात आहेत.

अरुण गोयल यांनी राजीनामा का दिला?

अरुण गोयल यांच्या राजीनाम्यामागे सध्या अधिकृतपणे कोणतेही कारण देण्यात आलेले नाही. मात्र 'विविध मुद्द्यांवर मतभेद होते' आणि हे त्यांच्या राजीनाम्याचे कारण असू शकते, अशी चर्चा रंगली आहे. एनडीटीव्हीने वरिष्ठ अधिकाऱ्यांच्या हवाल्याने सांगितले की, अरुण गोयल यांनी राजीनामा देताना वैयक्तिक कारणे सांगितली आहेत.

कोण आहेत अरुण गोयल?

अरुण गोयल पंजाब केडरचे 1985 बॅचचे आयएएस अधिकारी होते. नोव्हेंबर 2022 मध्ये ते भारतीय निवडणूक आयोगात रुजू झाले होते. 7 डिसेंबर 1962 रोजी पतियाळा येथे जन्मलेले अरुण गोयल एमएससी (Math) आहेत आणि पंजाब विद्यापीठाच्या सर्व परीक्षांमध्ये प्रथम श्रेणीत प्रथम आणि रेकॉर्ड ब्रेकर राहिल्याबद्दल त्यांना चांसलर मेडल ऑफ एक्सलन्सने सन्मानित करण्यात आले. ते चर्चिल कॉलेज, केंब्रिज विद्यापीठ, इंग्लंडमधून विकास अर्थशास्त्रात पदव्युत्तर पदवीधर आहेत आणि जॉन एफ केनेडी स्कूल ऑफ गव्हर्नमेंट, हार्वर्ड विद्यापीठ, यूएसए येथून प्रशिक्षित आहेत.

18 नोव्हेंबर 2022 रोजी अरुण गोयल यांनी स्वेच्छानिवृत्ती घेतली होती आणि त्यानंतर लगेचच त्यांची निवडणूक आयुक्त म्हणून नियुक्ती करण्यात आली होती. त्यांच्या नियुक्तीला सर्वोच्च न्यायालयात आव्हान देण्यात आले होते, ज्यावर कोर्टाने सरकारला विचारले होते की  "एवढ्या घाईचं कारण काय"?, असा प्रश्न विचारला होता. ही याचिका नंतर 2023 मध्ये दोन न्यायाधीशांच्या खंडपीठाने फेटाळून लावली, ज्याने नमूद केले की घटनापीठाने या समस्येचे परीक्षण केले हो.ते परंतु अरुण गोयल यांची नियुक्ती रद्द करण्यास नकार दिला होता.

अरुण गोयलचा राजीनामा: पुढे काय होणार?-

नवीन मुख्य निवडणूक आयुक्त आणि इतर निवडणूक आयुक्त (नियुक्ती, सेवाशर्ती आणि कार्यालयाच्या अटी) कायदा, 2023 अंतर्गत, जो डिसेंबरमध्ये संसदेने संमत केला होता आणि 2 जानेवारीपासून लागू झाला होता, केंद्र सरकार आता  लोकसभा निवडणुकीपूर्वी दोन निवडणूक आयुक्तांची नियुक्ती करू शकते. या निवड प्रक्रियेत दोन समित्या सहभागी होणार आहेत. प्रथम, कायदामंत्र्यांच्या नेतृत्वाखाली तीन सदस्यीय शोध समिती, ज्यामध्ये दोन सचिव स्तरावरील अधिकारी देखील असतील. यानंतर पंतप्रधानांच्या अध्यक्षतेखालील तीन सदस्यीय निवड समिती त्यांच्या सुचवलेल्या नावांवर निर्णय घेईल. या समितीमध्ये पंतप्रधान आणि विरोधी पक्षनेत्यांशिवाय एका केंद्रीय मंत्र्याचाही समावेश असेल. (Latest Marathi News)

शोध समिती निवड समितीला पाच नावांची शिफारस करेल परंतु नंतरच्या समितीला या यादीबाहेरील आयुक्तांची निवड करण्याचा अधिकार आहे. त्यानंतर मुख्य निवडणूक आयुक्त किंवा निवडणूक आयुक्त यांची नियुक्ती राष्ट्रपती करतात.

गोयल यांचा राजीनामा भारतीय लोकशाहीसाठी चिंताजनक-


गोयल यांचा राजीनामा भारतीय लोकशाहीसाठी चिंताजनक असल्याचे काँग्रेसने म्हटले असून या घडामोडीबाबत स्पष्टीकरण द्यावे, असे म्हटले आहे. काँग्रेसचे अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खर्गे यांनी 'X' या सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर पोस्ट केली, 'भारतात आता फक्त एकच निवडणूक आयुक्त आहे, तर काही दिवसांत लोकसभा निवडणुका जाहीर होणार आहेत. का?' त्यांनी असेही लिहिले, 'मी आधी म्हटल्याप्रमाणे, जर आपण आपल्या मुक्त संस्थांचा पद्धतशीरपणे नाश थांबवला नाही, तर आपली लोकशाही हुकूमशाहीने ताब्यात घेतली जाईल.'