विशेष : स्वतःचे विश्लेषण

एसडब्ल्यूओटी (SWOT) विश्लेषण म्हणजे सामर्थ्य, दुर्बलता, संधी आणि अडथळे पाहून आपल्या (किंवा आपल्या संस्थेच्या) परिस्थितीची तपासणी करणे. हे व्यवसायांद्वारे धोरणात्मक नियोजन साधन म्हणून वापरले जाते आणि करिअर चर्चेचा भाग म्हणून वैयक्तिक पातळीवर SWOT विश्लेषण तितकेच उपयुक्त होते. वैयक्तिक SWOT विश्लेषण एखाद्या व्यक्तीसाठी त्याच्या कारकिर्दीच्या ध्येयांच्या शोधात मदत करू शकते. हे तुमच्या व्यक्तिमत्त्वाची ताकद आणि कमकुवतपणा, तुमच्या पुढे कोणती आव्हाने आहेत आणि आता आणि भविष्यात तुमच्या आजूबाजूला कोणत्या संधी आहेत यावर आधारित अंतर्दृष्टी प्रदान करते. जाणून घेऊयात आज वैयक्तिक SWOT विश्लेषणाविषयी...

सामर्थ्य

१) तुमचे स्पर्धात्मक कौशल्य काय आहे?

२) तुमच्या सर्वोत्तम क्षमता कोणत्या आहेत आणि त्या तुम्हाला तुमच्या समवयस्कांपासून कसे वेगळे करतात?

३) तुम्ही कोणत्या वैयक्तिक संसाधनांमध्ये प्रवेश करू शकता? इतर लोक (आणि तुमचे बॉस, विशेषतः) तुमची ताकद म्हणून काय पाहतात?

४) तुम्हाला तुमच्या कोणत्या यशाचा सर्वात जास्त अभिमान आहे?

५) तुम्ही कोणत्या मूल्यांवर विश्वास ठेवता, जे इतर प्रदर्शन करण्यात अपयशी ठरतात?

आपल्या स्वतःच्या दृष्टिकोनातून आणि आपल्या सभोवतालच्या लोकांच्या दृष्टिकोनातून वरील गोष्टींचा विचार करा, शक्य तितके वस्तुनिष्ठ व्हा. आपली ताकद जाणून घेऊन ती योग्य वापरल्याने आपण आपले आयुष्य अधिक आनंदी आणि परिपूर्ण बनवू शकतो. आपल्याला आपले सामर्थ्य नेहमी वाढवायला हवे.

दुर्बलता

• तुम्ही कोणती कामे टाळता कारण ती कामे करण्यात तुम्हाला आत्मविश्वास वाटत नाही?

• लोक सहसा तुमच्या कोणत्या गोष्टींबद्दल तक्रार करतात?

• तुम्हाला तुमच्या शिक्षण आणि कौशल्य प्रशिक्षणावर पूर्ण विश्वास आहे का? नसल्यास, आपण सर्वांत कमकुवत कुठे आहात?

• तुमच्या जीवनात नकारात्मक सवयी काय आहेत? (उदाहरणार्थ, वेळेचे नियोजन नाही करणे, लवकर तणावात जाणे, कोणाशी मिळून मिसळून न राहणे, इत्यादी )

• तुम्ही तुमच्या कुठल्या गुणांमुळे आयुष्यात मागे पडत आहात?

पुन्हा, वैयक्तिक/अंतर्गत आणि बाह्य दृष्टिकोनातून याचा विचार करा. इतर लोकांना कुठला कमकुवतपणा दिसतो जो तुम्हाला दिसत नाही? सहकाऱ्यांनी तुम्हाला महत्त्वाच्या क्षेत्रात सातत्याने मागे टाकले आहे का? वास्तववादी व्हा. कोणत्याही अप्रिय सत्याला शक्य तितक्या लवकर सामोरे जाणे चांगले. आपल्या कमकुवतपणावर मात करण्याचा प्रयत्न आपण करायला हवा.

संधी

• करिअरचे कुठले नवीन मार्ग तुम्ही घेऊ शकता?

• तुम्हाला तुमच्या जीवनामध्ये कोणत्या संधी दिसतात आणि तुम्ही त्यांचा फायदा कसा घेऊ शकता?

• कोणते नवीन तंत्रज्ञान तुम्हाला मदत करू शकते? किंवा तुम्ही इंटरनेटद्वारे इतरांकडून किंवा लोकांकडून मदत मिळवू शकता? तुमच्याकडे मदत करण्यासाठी धोरणात्मक संपर्कांचे नेटवर्क आहे का?

• तुमचा उद्योग वाढत आहे का? तसे असल्यास, आपण सध्याच्या बाजाराचा फायदा कसा घेऊ शकता?

• जीवनात कोणते नवीन प्रकल्प आणि बदल आपण शोधू शकता?

• प्रशिक्षण अभ्यासक्रम आणि मार्गदर्शनाच्या कोणत्या संधी तुमच्या समोर उपलब्ध आहेत?

वरील प्रश्नांच्या उत्तरांमुळे आपल्याला योग्य संधी शोधण्यासाठी फायदा होऊ शकतो. अनेकदा आपण गाफील राहिल्याने आपल्या

हातातून महत्त्वाच्या संधी निसटतात. नेहमी संधींवर लक्ष ठेवणे गरजेचे आहे.

अडथळे

• तुम्हाला जीवनात सध्या कोणत्या अडथळ्यांचा सामना करावा लागतो?

• जीवनातील सतत घडणाऱ्या बदलांमुळे तुम्हाला भीती वाटते का?

• बदलत्या तंत्रज्ञानामुळे तुमच्या स्थितीला धोका आहे का?

हे विश्लेषण केल्याने आपल्याला अडथळ्यांची माहिती मिळते, ते दूर करण्याच्या दृष्टिकोनाने योग्य प्रयत्न करू शकतो.

- प्रणव मंत्री