परदेशी शिकताना : स्टेटमेंट ऑफ पर्पजचे स्वरूप

- ॲड. प्रवीण निकम

‘स्टेटमेंट ऑफ पर्पज’चे (SOP) स्वरूप, महत्त्वाचे घटक, प्रवेश समितीला काय अपेक्षित आहे, यासारख्या गोष्टी अधिक विस्तृतपणे जाणून घेऊ.

महत्त्वाचे घटक...

• वैयक्तिक पार्श्वभूमी

• शैक्षणिक तपशील

• आर्थिक पार्श्वभूमी, तत्काळ आणि दीर्घकालीन करिअरची उद्दिष्टे

• विशिष्ट कोर्स/फील्ड निवडण्याची कारणे

• तुम्ही विशिष्ट महाविद्यालय/विद्यापीठ का निवडले याची कारणे

• व्यावसायिक अनुभव

• अभ्यासेतर उपक्रम

• प्रकाशित कामे/सबमिट केलेले कागदपत्रे असल्यास

• आवडी आणि छंद

विविध देशांतील प्रत्येक अभ्यासक्रमाला वेगळ्या ‘एसओपी’ स्वरूपाची आवश्यकता असते. प्रत्येक ‘एसओपी’ वेगळा असावा. अमेरिका, ब्रिटन, कॅनडा आणि ऑस्ट्रेलियासाठी वेगवेगळे ‘एसओपी’चे स्वरूप आहेत. तुम्ही एका विशिष्ट अभ्यासक्रमाची आणि देशाची निवड केल्यानंतर तुम्हाला त्या विद्यापीठाच्या संकेतस्थळावर ‘एसओपी’ संदर्भातल्या सूचना बघता येतील. ‘एसओपी’ लिखाणाच्या संबंधित सूचनांसाठी तुम्ही विशिष्ट विद्यापीठाशी संपर्क साधून खात्री करा आणि त्यानुसार अनुसरण करा.

अभ्यासक्रमाप्रमाणे ‘एसओपी’मध्ये मांडणी करणे गरजेचे आहे. लक्षात ठेवा की प्रवेश समिती तुम्ही ज्या कोर्ससाठी अर्ज केला आहे त्याच कोर्ससाठी हजारो अर्जांची तपासणी करेल आणि तुमचा ‘एसओपी’ इतर प्रोफाइलपेक्षा वेगळा आणि मानक असावा. खाली काही गोष्टी आहेत ज्या प्रवेश समिती साधारणपणे विद्यार्थ्याच्या ‘एसओपी’मध्ये शोधते. तुमची ‘एसओपी’ तुमची लेखन कौशल्ये प्रतिबिंबित करते, त्यामुळे ते कोणत्याही व्याकरणाच्या चुकांपासून मुक्त असावे. चांगले शब्दसंग्रह अशा प्रकारे वापरा की ते त्यांना समजण्यास स्पष्ट आणि समजेल.

तसेच, खूप समृद्ध शब्दसंग्रह वापरणे टाळण्याचा प्रयत्न करा कारण काहीवेळा तो मुद्दा अनावश्यक बनवेल आणि तुम्हाला काय व्यक्त करायचे आहे याचा नेमका अर्थ सांगता येत नाही. युनिव्हर्सिटी अॅडमिशन कमिटीला तुमच्या ‘एसओपी’द्वारे तुमचे प्रोफाइल वेगळे ओळखता आले पाहिजे. तुमची स्वारस्ये आणि उद्दिष्टे स्पष्टपणे लिहा जेणेकरून त्यांना तुमच्या व्यक्तिमत्त्वाचे अधिक विश्लेषण करण्यात मदत होईल. तुमची कौशल्ये, आवडी आणि मागील अनुभवांसह तुम्ही विशिष्ट विभाग आणि विद्यापीठात कसे आणि काय योगदान देऊ शकता ते स्पष्ट करा.

दोन प्रकारे सुस्पष्ट स्पष्टीकरण देण्याचा प्रयत्न करा: एक प्रवेश मिळाल्यावर, तुम्ही कशा प्रकारे तुमच्या प्रयत्नांमुळे आणि सहभागामुळे महाविद्यालय/विभागासाठी योगदान देऊ शकाल आणि दुसरे सामुदायिक सेवा, क्रीडा, विद्यापीठात असणाऱ्या विविध सामाजिक उपक्रम यामध्ये तुम्ही कशाप्रकारे समाजासाठी योगदान देऊ इच्छिता याविषयी ‘एसओपी’मध्ये लिहू शकता.

तुम्ही अभ्यासक्रम आणि विद्यापीठाच्या सुविधांशी परिचित आहात याबद्दल समितीला पटवून द्या. विद्यापीठातील विद्यार्थी कार्यक्रम, विद्याशाखा, इंटर्नशिपच्या संधी, सुविधा, समुदाय इत्यादींबद्दल जागरूक रहा जे तुमच्या पसंतीच्या विद्यापीठाला इतरांपेक्षा वेगळे करतात. तुमची ‘एसओपी’ अस्सल आणि कोणत्याही दबंग विधानांपासून मुक्त ठेवा. निवडलेल्या अभ्यासक्रमाचा अभ्यास करण्याची तुमची प्रेरणा आणि स्वारस्य स्पष्ट आणि न्याय्य असावे. शब्द मर्यादा, स्वरूप आणि इतर काही मूलभूत गोष्टी आहेत. तुमचा ‘एसओपी’नेहमी ज्या कोर्ससाठी अर्ज करत आहात त्यासाठी विशिष्ट असावा.

(लेखक ‘समता सेंटर’ या स्वयंसेवी संस्थेचे संस्थापक आहेत.)