डिकोडिंग कोडिंग... : रोबोटिक्स म्हणजे काय?

आपण बहुतेक विज्ञान कल्पित चित्रपटांमधील रोबोंशी परिचित आहोत. एकतर मानवांसाठी मदतनीस म्हणून किंवा सुपरविल्हेन म्हणून! परंतु प्रत्यक्षात, रोबो हे मानवनिर्मित संगणकीकृत मशिन्स आहेत जे मानवांनी दिलेल्या सूचनांच्या (म्हणजे संगणक प्रोग्रॅम) आधारावर कार्य करतात.

रोबोंचे विज्ञान आणि अभ्यासाला ‘रोबोटिक्स’ म्हणतात. हे एक आंतरशास्त्रीय क्षेत्र आहे जे मेकॅनिकल, इलेक्ट्रिकल, माहिती, संगणक विज्ञान आणि बायोइंजिनिरिंग समाकलित करते. हे सॉफ्टवेअर आणि हार्डवेअर एकत्र करते. मग प्रत्येक मशिन एक रोबो असते का? नाही.

- ताज्या बातम्यांसाठी डाऊनलोड करा ई-सकाळचे ऍप

मशिन एक रोबो असते, जेव्हा त्यात खालील वैशिष्ट्ये असतात - 

• ते स्वतःचे वातावरण समजण्यास सक्षम असते. यासाठी एक रोबो विविध प्रकारच्या सेन्सर्ससह बसविला जातो.
• ते प्राप्त झालेल्या सूचनांवर प्रक्रिया करते. संगणक प्रोग्रॅमर त्यास विशिष्ट सूचना (किंवा प्रोग्रॅम) देतात.
• ते सूचनांनुसार फिरू करू शकतात. हालचाली आणि पूर्ण कार्ये करण्यास सक्षम होण्यासाठी रोबो आवश्यक भागांसह सुसज्ज असतात.

मॅन्युफॅक्चरिंग क्षेत्रात रोबोंचा वापर अनेक ठिकाणी केला जातो. वेल्डिंग, पेंटिंग, असेंब्ली इत्यादी सारख्या पुनरावृत्ती कामे केली जातात. खरंतर, यामुळेच मॅन्युफॅक्चरिंगमध्ये ऑटोमेशन होते. तथापि, त्याचा अनुप्रयोग फक्त उत्पादनात मर्यादित नाही. हे सैन्य, औषध, सुरक्षा आणि पाळत ठेवणे, पाण्याखालील आणि अंतराळातील शोध यांसारख्या क्षेत्रातही वापरले जाते, जेथे मानवांसाठी कार्य करणे धोकादायक ठरू शकते. उदाहरणार्थ, अंतराळ संशोधनात, रोबोटिक शस्त्रे अंतराळातील खूप मोठ्या वस्तू हलविण्यासाठी वापरल्या जातात आणि रोव्हर्स मंगळाच्या पृष्ठभागाचा शोध घेतात. वैद्यकीय क्षेत्रात रोबो डॉक्टरांना शस्त्रक्रिया करण्यास किंवा रुग्णालयातील कर्मचाऱ्यांना खोल्यांचे निर्जंतुकीकरण करण्यात मदत करतात. लष्करी रोबो, स्वायत्त रोबो किंवा रिमोट-कंट्रोल मोबाईल रोबो आहेत ज्यात अनुप्रयोग, परिवहन, शोध आणि बचाव आणि हल्ला यासाठी डिझाइन केलेले आहेत.

- पुण्याच्या बातम्या वाचण्यासाठी येथे ► क्लिक करा

आज, खेळणी दुकानात उपलब्ध रोबो किट्सद्वारे मुले रोबोंसह खेळू शकतात. या कोरोनाकाळात, आपली मुले यूट्यूब व्हिडिओ ट्यूटोरियल पाहून रोबोटिक्स शिकण्यास सुरवात करू शकतात. आपण आपला स्वतःचा रोबो बनवण्याचा प्रयत्न करू इच्छित असल्यास, बग्गीसाठी हार्डवेअर विकत घेण्यासाठी आणि रोबो कसा बनवायचा हे शिकण्यासाठी आपण रास्पबेरी पाई वेबसाइट (https://projects.raspberrypi.org/en) वर जाऊ शकता!

Edited By - Prashant Patil