डिकोडिंग कोडिंग... : वन्यजीव संवर्धन आणि संगणक!

संगणकामुळे सामान्य लोकांचे जीवन वेगवेगळ्या प्रकारे बदलण्यात मदत झाली आहे. आणि आता संगणक विज्ञान जगातील वन्यजीव वाचविण्यास मदत करत आहे. प्रजातींचे संवर्धन करणे सोपे काम नाही. खरेतर, जैवविविधता अधिवेशनाच्या युनायटेड नेशन्सच्या 2020 च्या अहवालात असे स्पष्ट केले गेले, की आपल्या ग्रहावरील जैविक विविधतेची स्थिती खूप चिंताजनक आहे. वन्यजीव संवर्धनासाठी कठोर निरीक्षण आवश्यक आहे, वन्यजीव संवर्धनासाठी कठोर देखरेखीची आवश्यकता आहे. याचा अर्थ प्राणी कोठे आहेत आणि किती आहेत हे जाणून घेणे. हे करण्यासाठी, मानवी निरीक्षक एकतर पायी जातात किंवा विमाने वापरतात. परंतु ही प्रक्रिया संथ आणि त्रुटीची आहे व त्यामुळे चुकीचा डेटा मिळतो.

- ताज्या बातम्यांसाठी डाऊनलोड करा ई-सकाळचे ऍप

संगणक शास्त्रज्ञ आणि संशोधक प्राणी आणि त्यांच्या हालचालींचा मागोवा घेण्यासाठी नवीन मार्ग शोधत आहेत. ट्रॅकिंगसाठी जीपीएस आणि ड्रोन वापरण्यापासून विविध घटक प्राण्यांवर कसा परिणाम होऊ शकतात हे पाहण्यासाठी संगणकाच्या नक्कल मॉडेलची चाचणी करण्यापर्यंत आणि कृत्रिम बुद्धिमत्तेचाही वापर केला जातो.

उदाहरणार्थ, काही काळापूर्वी deep learningच्या साहाय्याने जंगले आणि गवताळ प्रदेशांमधून फिरणाऱ्या आफ्रिकन हत्तींची यशस्वीरित्या गणना करण्यासाठी शास्त्रज्ञांनी स्वयंचलित उपग्रह कॅमेऱ्याचा उपयोग केला. हे नवीन सर्वेक्षण तंत्र काही मिनिटांत मोठ्या प्रमाणात जमीन स्कॅन करते. पुढील पाऊल म्हणून शास्त्रज्ञ यासह लहान प्राण्यांच्या प्रजातींचे परीक्षण करण्याचा प्रयत्न करतील. दुसऱ्या उदाहरणात, कोस्टा रिका येथील शास्त्रज्ञांची एक टीम कासवांची अंडी शिकाऱ्यांपासून वाचविण्याचा प्रयत्न करीत आहे, कारण ही अंडी रेस्टॉरंट्स, बार येथे विकली जातात. त्यांनी इन्व्हेस्टिगेटर, जीपीएस ट्रॅकरने फिट केलेले थ्री डी प्रिंट केलेले अंडे तयार केले, जे कासवाच्या अंड्यासारखे दिसते. 

- पुण्याच्या बातम्या वाचण्यासाठी येथे ► क्लिक करा

वैज्ञानिकांनी 100 पेक्षा अधिक कृत्रिम अंड्यांच्या हालचालीचा मागोवा घेतला आणि शिकार करणारे सामान्यतः वापरत असलेले मार्ग शोधण्यात सक्षम होते. वैज्ञानिक वेगवेगळ्या पद्धतींवर प्रयोग करीत असताना, संपूर्ण पृथ्वीवरील वन्यजीवांचे संवर्धन करण्यासाठी संगणक विज्ञान तंत्रज्ञानाचा वापर अनिवार्य आहे.

Edited By - Prashant Patil