
डॉ. राजेश ओहोळ
‘कॉम्पोझिट मटेरिअल्स’ म्हणजेच संमिश्र पदार्थ म्हणजे काय? तर, दोन किंवा अधिक घटकांच्या संयोगाने मिळणारे पदार्थ जे त्यांच्या वैयक्तिक घटकांच्या तुलनेत अद्वितीय भौतिक-रासायनिक गुणधर्मांसह एक नवीन पदार्थ बनवतात. स्ट्रक्चरल, मेडिकल, घरगुती, औद्योगिक, बांधकाम, वाहतूक, इलेक्ट्रिकल, इलेक्ट्रॉनिक्स अशा विविध क्षेत्रातील विशिष्ट गरजा पूर्ण करणाऱ्या नवीन मटेरिअलचा शोध सतत सुरू असतो. यामध्ये धातू हे सर्वांत जास्त वापरले जाणारे मटेरिअल आहे. दोन किंवा अधिक भिन्न घटक एकत्र करून तयार केलेले हे मटेरिअल वापरल्याने असे फायदे होतात की, जे पारंपरिक मटेरिअल वापरल्याने होऊ शकत नाही. एरोस्पेसपासून ऑटोमोटिव्हपर्यंत आणि बांधकामापासून क्रीडा उपकरणांपर्यंत अनेक ठिकाणी हे संमिश्र मटेरिअल्स वापरले जाते.