हायड्रेशनचे महत्त्व

- महेंद्र गोखले, फिटनेसविषयक प्रशिक्षकहायड्रेटेड राहणे हा उत्तम आरोग्य राखण्याचा सोपा; पण उत्तम मार्ग आहे. परंतु बऱ्याच लोकांना दररोज आवश्यक असलेले फ्लुइड्स मिळत नाहीत. खरं तर, संशोधनात असे दिसून आले आहे, की ७५ टक्के भारतीय कायमच डिहायड्रेटेड असतात..आपले वय वाढते तसतसे पुरेसे पाणी पिणे महत्त्वाचे असते. सर्वसाधारपणे प्रौढांमध्ये डिहायड्रेशन जास्त प्रमाणात आढळते; लोकसंख्येच्या सुमारे २८ टक्के लोकांमध्ये. साठ किंवा त्यापेक्षा जास्त वयाच्या प्रौढांना अशा डिहायड्रेशनचा धोका अनेक कारणांमुळे संभवतो. ज्यामध्ये नैसर्गिकरित्या तहान लागण्याचे प्रमाण कमी होणे आणि शरीराच्या रचनेमध्ये होणारे बदल यांचा समावेश होतो. काही वृद्धांमध्ये औषधोपचार शरीरातील द्रव पदार्थ कमी होण्यास कारणीभूत ठरतात..हायड्रेटेड राहणे का महत्त्वाचे?बुद्धीची कार्यक्षमता वाढते : अगदी सौम्य डिहायड्रेशनमुळेही स्मरणशक्ती, मूड, एकाग्रता आणि प्रतिक्रियेच्या वेळेवर परिणाम होऊ शकतो. आपल्या दैनंदिन आहारात फक्त काही ग्लास पाणी जास्त प्यायल्यामुळे आपल्या विचारशक्तीवर सकारात्मक परिणाम होऊ शकतो, चिंता वाटणे कमी होऊ शकते. हे विशेषतः वृद्ध व्यक्तींसाठी महत्वाचे आहे- ज्यांना वयामुळे डिहायड्रेशन आणि विचारशक्तीवर परिणाम होण्याचा जास्त धोका असतो.योग्य पचन : अन्न योग्य प्रकारे पचवण्यासाठी शरीराला पाण्याची आवश्यकता आहे. पुरेसे पाणी घेतले नाही, तर आतड्यांच्या समस्या, गॅस, सूज येणे, छातीत जळजळ आणि इतर शारीरिक अस्वस्थता जाणवू शकते ज्यामुळे जीवनाची गुणवत्ता खालावते. पाण्यातील खनिजे आपल्या शरीरासाठी विशेष फायदेशीर असतात. तुम्ही फ्लुईड किंवा एखादे पेय खरेदी करत असाल, तर त्यात सोडियम आणि मॅग्नेशियम असल्याची खात्री करा.ऊर्जेचे नियमन : डिहायड्रेशनमुळे रक्ताभिसरणावर; तसेच मेंदूला होणाऱ्या ऑक्सिजनच्या पुरवठ्यावर परिणाम होतो. द्रवपदार्थाच्या अभावामुळे हृदयाला संपूर्ण शरीरात ऑक्सिजन पुरवठा करण्यासाठी जास्त कष्ट पडू शकतात. त्यावर त्याचा ताण येऊ शकतो. त्यामुळे शरीरातली जास्त ऊर्जा खर्च होते, त्यामुळे थकल्यासारखे वाटते, आळशीपणा येतो आणि लक्ष केंद्रित करण्याची क्षमता कमी होते..वजनाचे व्यवस्थापन : पाणी आपल्याला पोट भरल्याची आणि समाधानाची जाणीव करून देते. पाणी चयापचय क्रियेला चालना देण्यासही मदत करते. जास्त वजन असलेल्या महिलांबद्दलच्या एका अभ्यासानुसार असे आढळले आहे, की प्रत्येक जेवणापूर्वी एक जास्तीचा ग्लास पाणी पिण्यामुळे शरीराचे वजन, बॉडी मास इंडेक्स आणि शरीराच्या रचनेत मोठ्या प्रमाणात घट होते. दुसऱ्या एका अभ्यासानुसार, पाण्याचे सेवन फक्त एक टक्क्याने वाढवल्यामुळे काही प्रौढांनी कमी कॅलरी वापरल्या. त्यांनी साखर, कोलेस्टेरॉल, सोडियम आणि फॅटसुद्धा कमी प्रमाणात घेतल्या.सांधेदुखी कमी होणे : आपल्या सांध्यातील कार्टिलेजमध्ये अंदाजे ८० टक्के पाणी असते. पाण्याचे प्रमाण योग्य राखल्याने ते सांध्यांसाठी उत्तम वंगणाचे काम करतात. त्यामुळे कोणत्याही हालचालीदरम्यान हाडांचे घर्षण कमी करण्यास मदत करते. कमी घर्षण म्हणजे सुलभ हालचाली करणारे सांधे आणि कमीत कमी वेदना.शरीराच्या तापमानाचे नियमन : पाण्याची पातळी बिघडते, तेव्हा आपले शरीर अधिक उष्णता साठवते. यामुळे आपली गरम तापमान सहन करण्याची क्षमता कमी होते. पाण्याची पातळी योग्य असल्यास हालचालींनंतर घामावाटे ते बाहेर जाते आणि शरीर कूल होण्यास मदत होते..किडनी स्टोनचा धोका कमी होणे : मूत्राशयातील काही खनिजांच्या स्फटिकांमुळे किडनी स्टोनचा धोका संभवतो. भरपूर पाण्याने ही खनिजे विरघळतात आणि त्यामुळे त्याचे खडे होण्याचा धोका टळतो. पाण्यामुळे मूत्राशयातील काही घातक बॅक्टेरिया बाहेर टाकले जातात आणि मूत्राशय कोणत्याही संसर्गापासून दूर राहते.निरोगी हृदय : आपण पुरेसे पाणी पिऊ शकत नाही, तेव्हा ते एका ठिकाणी साचते, ज्यामुळे महत्त्वपूर्ण खनिजांचे (इलेक्ट्रोलाइट्स) असंतुलन होऊ शकते. पोटॅशियम आणि सोडियमसारखी खनिजे आपल्या हृदयाच्या योग्य कार्यासाठी महत्त्वाची आहेत.डिटॉक्सिफिकेशन : शरीराला आवश्यक तेवढा पाण्याचा पुरवठा केला तरच शरीराच्या नैसर्गिक डिटॉक्सिफिकेशन प्रक्रिया व्यवस्थित काम करेल. म्हणजे शरीरातील अनावश्यक घटक शरीराबाहेर टाकण्याची क्रिया. ही क्रिया लघवी, श्वासोच्छ्वास, घाम आणि आतड्यांतील योग्य पचनक्रियेमुळे होते. .डोकेदुखीपासून सुटका : फ्लुइडमधल्या एखाद्या पदार्थाच्या थोड्या कमतरतेनेही मेंदूला त्रास होऊ शकतो, ज्यामुळे काहींमध्ये डोकेदुखी आणि मायग्रेनचा त्रास सुरू होतो. हायड्रेटेड राहिल्यास या त्रासापासून सुटका होण्यास मदत होते.हायड्रेटेड कसे रहायचे?डिहायड्रेशनपासून दूर राहण्यासाठी आहारात जास्त पाणी आणि पाणी असणारे पदार्थ असणे गरजेचे आहे..काही महत्त्वपूर्ण उपायदिवसातून आठ ग्लास पाणी पिणे, हा सोपा नियम आहे. एक ग्लास म्हणजे सहा औंस असे आठ ग्लास म्हणजे ४८ औंस पाणी रोज शरीरात गेले पाहिजे.तहान लागलेली (पूर्वी नसल्यास) वाटत असेल, तेव्हा घोट घोट पाणी प्या.दिवसभर आपल्याबरोबर पाण्याची भरलेली बाटली ठेवा. आधीचे पाणी संपले की स्वच्छ पाण्याने बाटली परत भरा. .विशिष्ट परिस्थितीकाही विशिष्ट परिस्थितीत चांगल्या हायड्रेशनसाठी अधिक पाणी पिण्याची आवश्यकता असते. उदाहरणार्थ- शारीरिक व्यायाम किंवा जास्त हालचाली, गरम आणि/किंवा दमट हवामान किंवा आपल्याला अपचन किंवा उलट्या यांचा त्रास होत असेल तर..सकाळ+ चे सदस्य व्हा ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

हायड्रेशनचे महत्त्व

Related Stories