कॅन्सरबाबत कबुली

- आशा नेगी, लेखिका, कॅन्सर जनजागृतीसाठी कार्यरतकॅन्सर हा आजार वैद्यकीयदृष्ट्या जितका जटिल आहे, तितकाच मानसिकदृष्ट्या आणि सामाजिकदृष्ट्याही आव्हानात्मक आहे. अनेक वर्षापासून कॅन्सर या आजाराभोवती भीती, गुप्तता आणि चुकीच्या समजुतीचं जाळं विणलं गेलं आहे. मात्र, आजही बरेच लोक कॅन्सर झाल्याचं लपवतात- अगदी कुटुंबीयांपासून, नोकरीच्या ठिकाणापर्यंत..मी कॅन्सर पेशंटसाठी काउन्सलिंग करते, त्यांच्या मनातून कॅन्सरची भीती घालवण्याचं काम करते. अनेकजण जे माझ्या संपर्कात येतात, ते सुरुवातीला खूप गोंधळलेले, घाबरलेले असतात. बरेच जण मला अगदी पहिल्या भेटीत सांगतात, ‘‘प्लीज हे कोणाला सांगू नका, आम्हाला कॅन्सर आहे.’’माझ्यासाठी हे खूप विचार करायला लावणारं असतं - कारण कॅन्सर ही लपवण्यासारखी गोष्ट नाहीये, लाज वाटावी अशी गोष्टही नाही. मग लोक हे का लपवतात? यामागे अनेक कारणं असतात. समाज काय म्हणेल, सहानुभूतीच्या नजरांनी पाहतील, नोकरी जाईल, लग्नाचं आयुष्य बिघडेल... ही सगळी एक मानसिक आणि सामाजिक भीती आहे..‘कुणालाच सांगू नका’ ही मागणी म्हणजे मनातला गोंधळ : रुग्णाच्या अशा मागण्या त्यांच्या असुरक्षिततेचं द्योतक असतात. त्यांना वाटतं हे समजलं, तर लोक वेगळ्या नजरेनं पाहतील.सामाजिकदृष्ट्या दूर होण्याची भीती : काहीजणांना वाटतं की लोक सहानुभूतीच्या नजरेनं पाहतील, सहकाऱ्यांमध्ये चर्चा होईल, किंवा लग्नाच्या बाजारात नकारात्मक परिणाम होईल.‘लपवण्या’तून मानसिक चिंतेत वाढ : कॅन्सरची कबुली न देणं म्हणजे एक गुपित जपणं हे सततच्या तणावाचं कारण ठरतं..उघडपणे बोलणं म्हणजे स्वीकार सुरू होणं : ‘स्वतःला स्वीकारा, कारण तिथूनच बरे होण्याचा प्रवास सुरु होतो.’ हा स्वीकार सर्वप्रथम स्वतःपाशी हवा, मगच इतरांकडून तो अपेक्षित असतो.काही वेळेस हे लपवणं त्या व्यक्तीला अधिक तणावात टाकतं. आपण एक गोष्ट सतत झाकत राहिलो, तर ती आपल्या मनावरचा भार बनते. उलट, जर ती परिस्थिती स्वीकारली, तर तिचा सामना करणं सोपं होतं. काउन्सलिंग करताना मी हेच सांगते, ‘तुम्ही स्वतः स्वीकारलं नाही, तर समाज कधीच स्वीकारणार नाही.’समाजानेही आता या मानसिकतेत बदल घडवायला हवा. कॅन्सर म्हणजे मृत्यू नव्हे. ही एक लढाई आहे आणि योग्य वेळेवर निदान व उपचार मिळाल्यास ही लढाई जिंकणं शक्य आहे. त्यामुळे कॅन्सरबाबत उघडपणे बोलणं, माहिती पसरवणं आणि रुग्णांना मानसिक आधार देणं खूप आवश्यक आहे..स्वतःला स्वीकारण्याची प्रक्रियाकॅन्सर झाल्याचं कबूल करणं ही इतरांना सांगण्याची नाही, तर स्वतःला स्वीकारण्याची प्रक्रिया असते आणि खरा मुद्दा इथेच असतो - बरेच वेळा समाजाकडून नकाराच्या भीतीपेक्षा, स्वतःला कबुली देणं रुग्णासाठी अधिक कठीण ठरतं.माझ्याकडे जे रुग्ण काउन्सलिंगसाठी येतात, त्यांच्यातली अनेक मंडळी अगदी सुरुवातीपासूनच ‘प्लीज, कुणाला सांगू नका’ असं म्हणतात, तेव्हा हा आग्रह खरं तर समाजाबद्दल नाही, तर स्वतःच्या मनातल्या भीतीविरुद्ध लढण्याचा एक हताश प्रयत्न असतो. कधीकधी ते स्वतःलाच सांगू धजावत नाहीत, की ‘हो, मला कॅन्सर आहे.’ या ‘नाकारण्याच्या’ अवस्थेत त्यांचं मन अनेक गैरसमज, भीती आणि एकटेपणाने भरलेलं असतं; पण मी त्यांना नेहमी सांगते, ‘तुम्ही स्वतः स्वीकारलं नाही, तर समाज कधीच स्वीकारणार नाही.’.कॅन्सरची कबुली ही कमजोरी नव्हे. ती आपल्या मानसिक धैर्याची सुरुवात असते. कारण कबूल केल्याशिवाय आपण त्यावर काम करू शकत नाही उपचारही, सकारात्मक विचारही. कॅन्सरशी लढणारी व्यक्ती दुर्बल नाही, ती एक योद्धा आहे आणि समाजाचं काम आहे तिच्या बाजूनं उभं राहणं, पाठिंबा देणं, तिच्या आत्मविश्वासाला हातभार लावणं....पण समाजानं स्वीकारायच्या आधी एक गोष्ट लक्षात ठेवा, ती म्हणजे सर्वांत महत्त्वाचं आहे, स्वतःला स्वीकारणं. आजारी आहात हे स्वीकारा, तो आजार स्वीकारा. कारण त्याच क्षणापासूनच बरे होण्याचा प्रवास सुरू होतो..सकाळ+ चे सदस्य व्हा ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

कॅन्सरबाबत कबुली

Related Stories