Jalgaon News : अरे खोप्यामधी खोपा, सुगरणीचा चांगला..! काळाच्या ओघात सुगरणींच्या वसाहतीही संकटात

Jalgaon News : ‘अरे खोप्यामधी खोपा, सुगरणीचा चांगला, देखा पिलासाठी तिनं झोका झाडाले टांगला’ अशा शब्दांत सुगरणीच्या कौशल्याला शब्दबद्ध करणाऱ्या ग्रामीण कवयित्री बहिणाबाई चौधरी यांच्यामुळे सुगरणीचा खोपा सर्वत्र परिचित झाला. (In course of time colonies of sugarani are also in crisis jalgaon news)

मात्र ग्रामीण भागांत पावलोपावली सर्वत्र दिसणारे सुगरण व इतर पक्ष्यांची घरटी वाढत्या वृक्षतोडीसह विहिरीत लोंबकळणाऱ्या झुडपाचीही तोड झाल्याने पशुपक्षी, सुगरणी अन्यत्र स्थलांतरीत होऊन त्यांच्या खोप्यांना कडुलिंब, बाभुळ, पिंपळ, बदाम, हिवरांच्या झाडांनी आपल्याकडे आकर्षित करून कवेत घेतले. रस्त्याने जातांना झाडा- झाडांवर लोंबकळणारे सुगरणीचे खोपे वाटसरूंना आपल्याकडे आकर्षित करत असल्याचे चित्र पाहावयास मिळत होते.

प्रत्येक पक्ष्यांना त्यांची अंडी व पिलांची जोपासना करताना सुरक्षिततेची काळजी असते. त्यामुळे सुगरण पक्षाचे घरटे बोरी, सुबाभळी आदी काटेरी झाडं किंवा जेथे साप, मुंगूस, माणूस, शिकारी पक्षी जाणार नाहीत अशा विहिरीकाठच्या झुकलेल्या झाडांवर ते खोपे तयार करतात. कारण त्यांची अंडी व पिलं खाणारे साप, मुंगूस, शिकारी पक्षी यांच्याबरोबरच घराच्या बेडरूम, ऑफिसची शोभा वाढविण्यासाठी त्यांचे खोपे चोरणाऱ्या माणसांचीही त्यांना भीती असते.

मागील अनेक वर्षांपासून वृक्षतोड आणि विहिरी, बारवा कमी झाल्याने त्यांनीही बदल स्वीकारला आहे. बेसुमार वृक्षतोड, विहिरीऐवजी घेतल्या जाणाऱ्या कूपनलिका, नदी पात्रातून केली जाणारी पाईपलाईन आदीमुळे सुगरणीच्या पारंपरिक वसाहती संकटात सापडल्या आहेत.

ते पण काळानुरूप या बदलांशी जुळवून घेत आहे. हे पक्षी आता आपली घरटे बनविण्यासाठी जागा बदलत आहे. बेसुमार झालेल्या वृक्षतोडीने सुगरणीच्या खोप्याची आता कूसच बदलली आहे. हळुहळू आता काळाच्या ओघात जागोजागी दिसणारे घरटे लुप्त होत आहेत.

ग्रामीण भागातही दिसेनासे

विहिरीजवळील झाडे, गर्द हिरवाईच्या ठिकाणी सुगरणीची किलबिलाट ऐकावयास मिळतो, अगदी वादळी वारे, अन् मुसळधार-पावसात सुगरणीची घरटी फांदीला घट्ट बांधलेले असल्याने सुरक्षित राहतात. सुगरणीची घरटे बांधण्याची कला मानवाला अचंबित करणारी आहे. परंतु यंदा मात्र पावसाने दगा दिल्याने त्याचा परिणाम मनुष्याप्रमाणे निसर्गातील अन्य जीवांवरही होताना दिसत आहे. यंदा सुगरणीच्या घरट्यांची संख्या कमालीची घटली आहे.