यंदा भुलाबाई दोन महिने राहणार मुक्कामी, का ? तर वाचा !     

रावेर : खानदेशातील मुली, लेकी बाळींचा भुलाबाई उत्सव या वर्षी अधिक मासामुळे एक महिन्या ऐवजी दोन महिन्याचा राहणार आहे. यामुळे भुलाबाई दोन महिने घरी मुक्कामी राहणार असल्याने मुलीं मध्ये आनंदाचे वातावरण आहे.  मंगळवारी मुलींनी भुलाबाई भुलोजी यांच्या मूर्तीची स्थापना केलेली आहे.

गणपती विसर्जनानंतर दूसऱ्या दिवशी भाद्रपद शुध्द पौर्णिमा ते आश्विन शुध्द पौर्णिमा या एक महिन्याच्या कालावधीत भुलाबाई उत्सव घरोघरी साजरा करण्यात येतो . भुलाबाई भुलोजी हे शंकर पार्वतीचे स्वरूप आहे . विद्या अभ्यासाची प्रगती व्हावी, शंकरा ( महादेव ) सारखा पती मिळावा, मुलींना खेळायला मिळावे, मैत्रिणींच्या संगतीत सहजीवन जगता यावे , मनसोक्त हसण खिंदळणं शक्य व्हाव म्हणून पुरातन काळा पासून विशेष करून खानदेश व विदर्भातील मुलींचा हा उत्सव साजरा करण्यात येतो . व अश्विन शुद्ध पौर्णिमेला ( कोजागीरी ) या उत्सवाची सांगता होते . 

मुलीं मध्ये असतो उत्साह  
कोरोनाच्या पार्श्वभूमीवर गेल्या पाच महिन्यां पासून शाळांना सुट्या आहेत . दिवाळी पर्यन्त शाळा उघडेल याची शस्वती नाही . त्यात या वर्षी पितृ पक्षा नंतर अधिक मास असल्या मुळे अश्विन शुध्द पौर्णिमा ( कोजागिरी ) एक माहि ना लांबली आहे . यामुळे भुलाबाईचा उत्सव या वर्षी दोन महिने चालणार आहे . यामुळे कोरोना च्या कंटाळवाण्या सुटी मुळे मुलींमध्ये उत्साहाचे वातावरण आहे .

साधी असते पुजा
भुलाबाई भुलोजींच्या मुर्तिची स्थापना घरातल्या देवडीत साध्या पध्दतीने केली जाते . सायंकाळी गल्लीतल्या मुली, मैत्रीणी टिपऱ्या घेऊन भुलाबाई भुलोजी जी गाणी म्हणतात . यात पहिली ग भुलाबाई देवा देवा सांजे, येथून दाणा पेरत जाऊ माळीयाच्या दारी, सा बाई सूं बेलाच्या झाडाखाली महादेवा तू , अडवणि की गोडवणी दुधा खालचं धारवणी, एवढीशी गंगा झुळु झुळू वाहे, आपे दुध तापे त्यावर पिवळी साय, हककुंड बाळा हककुंड बाळा या सह सुंदर चालींवर व टिप- यांच्या निनादात गाणी म्हटली जातात . आरती केली जाते .

खाऊ ओळखण्याची स्पर्धा

आरती नंतर प्रसाद ( खाऊ ) म्हणून झाकलेला पदार्थ उपस्थित मुलींना ओळखावा लागतो. कोजागिरी पौर्णिमेस भुला बाई भुलोजींच्या मुर्ति अंगणात चौरंग , पाटावर ठेवून सजावट करुन ठेवतात . यावेळी गोड दुधासह विविध मिठाई , पदार्थांचे नैवेद्य दाखवले जाते प्रति दिवसा प्रमाणे गाणी, आरती व रात्र जागरण मुली व महिला करतात. याच बरोबर भुलाबाई उत्सवाची सांगता होते .
 

संपादन- भूषण श्रीखंडे