रत्नागिरी-लावगणमधील चित्रशाळेत गणेशमूर्तीची लगबग

rat23p15.jpg
72467
लांजा ः लावगण येथील श्री सिद्धिविनायक आर्ट चित्रशाळेत गणेशमूर्तीला साज चढवताना मूर्तिकार विनायक खानविलकर.
------
लावगणमधील चित्रशाळेत गणेशमूर्तीची लगबग
विनायक खानविलकर; ३० वर्षांची परंपरा, शाडूसह प्लास्टरच्या मूर्तींनाही मागणी
सकाळ वृत्तसेवा
रत्नागिरी, ता. २३ ः ग्रामीण व शहरी भागांत गणेश मूर्तिकारांची लगबग सुरू झाली आहे. राज्यशासनाने प्लास्टरच्या मूर्तीवरील बंदी उठवल्यानंतर अनेकांनी व्यवसाय वृद्धिंगत करण्यासाठी प्लास्टरच्या मूर्तींची जोड मिळाली आहे. जिल्ह्यात आलेल्या गणपतींना रंगाने कलात्मक सुबक रूप देण्याचे काम जिल्ह्यातील चित्रशाळेतून सुरू आहे. शाडू मातीच्या मूर्ती आकार घेऊ लागल्या आहेत. लावगण (ता. लांजा) येथील ग्रामीण भागांतील मूर्तिकार विनायक खानविलकर यांच्या वडिलोपार्जित ३० वर्षांची मूर्तिकला त्यांची तिसरी पिढी जोपासत आहेत. त्यांच्या सिद्धिविनायक आर्ट या चित्रशाळेत २२५ सुबक मूर्ती आकार घेत आहेत.
खानविलकर यांना वडिलांकडून मूर्तिकलेचे बाळकडू मिळाले. कलात्मक आणि वेगवेगळ्या मूर्ती साकारण्यात त्यांचा हातखंडा होता. हीच परंपरा त्यांनी पुढे जपली आहे. तसेच त्यांचा मुलगादेखील सुबक मूर्ती साकारतो. पूर्वी ग्रामीण भागात काम करताना शाडू मातीच्या मूर्तीचे काम होत. ग्रामीण भागात शेतीची कामे आटोपल्यानंतर मूर्तिकार शाडू मातीच्या मूर्ती करत असतं; पण शाडू मातीच्या मूर्ती साकारण्यात वेळ जातो. शाडू मातीच्या मूर्ती गणेशभक्त नेत असत; मात्र अलीकडे शाडू मातीला पर्याय म्हणून प्लास्टरच्या मूर्तींची मागणी वाढली. शाडू मातीला पर्याय व व्यवसाय वृद्धिंगतेसाठी जिल्ह्यात प्लास्टरच्या हलक्या व सुबक गणपतीचा ट्रेंड निर्माण झाला. प्रवाहाप्रमाणे जाण्यासाठी आणि प्लास्टरच्या गणपतीची मागणी वाढल्याने प्लास्टरच्या मूर्ती त्यांच्या चित्रशाळेत दिसू लागल्या आहेत.
खानविलकर यांच्या चित्रशाळेतून रत्नागिरी, पावस, लांजा, राजापूर या ठिकाणी गणेशमूर्तीचे काम केले जाते. शाडू मातीच्या मूर्तीचेही काम त्यांनी सुरू केले आहे. सव्वादोनशे शाडूच्या मूर्ती पूर्वी साकारण्यात येत होत्या; पण सध्या कुशल कारागीर मिळत नसल्याने जिल्ह्यातील अनेक चित्रशाळांतून प्लास्टरच्या मूर्तीचा पर्याय मिळाला. गेली काही वर्षे प्लास्टरच्या मूर्तींची जोड व्यवसायाला देत असल्याचे त्यांनी स्पष्ट केले. चित्रशाळेत त्यांना पत्नी, मुलाचे सहकार्य असल्याचे खानिवलकर यांनी सांगितले.

चौकट
प्लास्टरच्या कच्च्या मूर्तींना सुबकता
लावगण येथील ग्रामीण भागांत गणेश विसर्जनाची व्यवस्था चांगली असल्यामुळे प्लास्टरच्या गणपतीची मागणी वाढली. त्यामुळे गणेशभक्तांना आवडेल अशी मूर्ती आणून त्याला रंगकामाने सुबकता देण्याचे काम चित्रशाळेतून करण्यात येत आहे. त्याचबरोबर काही गणेशभक्तांनाही शाडू मातीची मूर्ती हवी असते. त्याचेही काम सुरू असल्याचे खानविलकर यांनी सांगितले.