शारीरिक व मानसिकदृष्ट्या सर्व विद्यार्थ्यांनी स्वत: ला चांगले बनवण्याचा एक मार्ग म्हणून बास्केटबॉलची कल्पना नैस्मिथ यांनी केली. या खेळाची ओळख अशा वेळी करण्यात आली जेव्हा शाळा वर्गीकरण केल्या गेल्या हाेत्या, परंतु नैस्मिथ प्रत्येक जणाला या खेळासाठी संभाव्य व्यक्ती म्हणून पाहत असतं. आपल्या आयुष्यात, बास्केटबॉलने अधिकाधिक तरुणांपर्यंत पोहोचण्यासाठी पावले उचलली.
सातारा : बास्केटबाॅलचे जनक डॉ. जेम्स नैस्मिथ (Dr. James Naismith) यांच्या कार्याचा आज गूगलने (Google) सन्मान केला आहे. आज त्यांचा वाढदिवस नसला तरी त्यांचे गुगलने डूडल (Google Doodle) बनविले आहे. त्याचे प्रमुख कारण म्हणजे 15 जानेवारी 1891 रोजी बास्केटबॉलच्या खेळाचा शोध लावला.
सन 1891 मध्ये बास्केटबॉलच्या (Basketball) खेळाचा शोध लावणारे कॅनेडियन-अमेरिकन शारीरिक शिक्षक, प्राध्यापक, डॉक्टर आणि प्रशिक्षक डॉ. जेम्स नैस्मिथ यांचे आज गुगलने डूडूल तयार करुन त्यांचा सन्मान केला आहे. पुढील वर्षाच्या या दिवशी, नैस्मिथने स्प्रिंगफील्ड कॉलेज शाळेच्या वृत्तपत्र "द ट्रायएंगल" च्या पृष्ठांमध्ये नवीन गेम आणि त्याच्या मूळ नियमांची घोषणा केली. शाळेच्या व्यायामशाळेच्या सुरूवातीपासूनच, आज 200 पेक्षा जास्त देशांमध्ये खेळला जाणारा आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील हा खेळ क्रीडाप्रेमींच्या गळ्यातील ताईत बनला आहे.
जेम्स नैस्मिथ यांचा जन्म सहा नोव्हेंबर 1861 रोजी कॅनडाच्या ओंटारियो मधील अल्मोंटे गावाजवळ झाला. त्यांनी मॅकिगिल युनिव्हर्सिटीमधून शारिरीक शिक्षणात बॅचलर पदवी मिळविली आणि 1890 मध्ये मॅसॅच्युसेट्सच्या स्प्रिंगफील्डमधील वायएमसीए आंतरराष्ट्रीय प्रशिक्षण महाविद्यालयात प्रशिक्षक म्हणून नोकरी घेतली. येथे, त्याला इंग्लंडमध्ये न जुमानणा-या हिवाळ्यातील नवीन खेळ खेळण्यासारखे काम देण्यात आले. दोन पीच बास्केट, एक सॉकर बॉल आणि फक्त दहा नियमांसह, बास्केटबॉल (इंग्लिश) चा खेळ जन्माला आला.
21 डिसेंबर, 1891 रोजी, नैस्मिथच्या खेळाची खेळाडूंना ओळख करुन देण्यात आली. या खेळात सुरुवातीला नऊ खेळाडूंचे संघ आणि अमेरिकन फुटबॉल, सॉकर आणि फील्ड हॉकी सारख्या मैदानी खेळाच्या एकत्रित घटकांचा समावेश होता. प्रारंभिक साशंकता असूनही, पुढील वर्षांमध्ये या खेळाच्या लोकप्रियता मिळाली आणि 1936 मध्ये जर्मनीच्या बर्लिनमध्ये बास्केटबॉलने ऑलिम्पिकमध्ये प्रवेश केला. पहिला सामाना सुरू करण्यासाठी खेळाचे संस्थापक जेम्स नैस्मिथ यांनीच बाॅल टाॅस केला.
शारीरिक व मानसिकदृष्ट्या सर्व विद्यार्थ्यांनी स्वत: ला चांगले बनवण्याचा एक मार्ग म्हणून बास्केटबॉलची कल्पना नैस्मिथ यांनी केली. या खेळाची ओळख अशा वेळी करण्यात आली जेव्हा शाळा वर्गीकरण केल्या गेल्या हाेत्या, परंतु नैस्मिथ प्रत्येक जणाला या खेळासाठी संभाव्य व्यक्ती म्हणून पाहत असतं. आपल्या आयुष्यात, बास्केटबॉलने अधिकाधिक तरुणांपर्यंत पोहोचण्यासाठी त्याने पावले उचलली आणि त्यानंतर ही एक जागतिक घटनेत वांशिक आणि लिंग अडथळे पार करीत विकसित झाली आहे.
1959 मध्ये, नेस्मिथ बास्केटबॉल हॉल ऑफ फेम स्प्रिंगफील्ड, मॅसेच्युसेट्समध्ये समाविष्ट केले गेले आणि बास्केटबॉल इतिहासाचा हा आजतागायत नेस्मिथ यांच्याच नावावर आहे.
